Τα συναπαντήματα με παλιές αγάπες, δεν είναι ανώδυνα. Είναι σαν εκείνες τις πόλεις που αν και όμορφες δε θέλεις να πας, γιατί σε πλήγωσαν ή σου άφησαν μια πίκρα. Είναι όμως και κάτι διαολεμένα πρωινά που καταφέρνουν να λαφρύνουν μια παλιά σχέση από την ένταση του χωρισμού της. Και τότε σκέφτεσαι μια νέα συνάντηση, ακόμα και χωρίς οποιονδήποτε στόχο. Ήθελα να ξέρω αν ήταν στο γραφείο της, πριν την επισκεφτώ. Τηλεφώνησα και το σήκωσε η ίδια. Η ψυχή μου σκιρτούσε, μα δε μίλησα. Θα την ξάφνιαζα να με δει. Ύστερα θα σκαρφιζόμουνα κάτι για την επίσκεψη. Ήταν εκεί. Αυτό μόνο ήθελα.
"Δε τον αντέχω ρε αυτό τον χυλό, κάτι αζώιστα κνώδαλα με ζαχαρωτές ζωούλες, ανάσες που μυρίζουν παρκετίνη και σουπλίν της μαμάς τους, αγράμματα τσόκαρα όλοι τους, που περιφέρονται από μπαράκι σε μπαράκι τσουγκρίζοντας τα ποτήρια τους με άλλα ανερμάτιστα..."
Και τώρα η Έμιλυ έπαιζε ένα σόλο, κάτι που με έκανε να αμφιβάλλω αν είχα διαβάσει σωστά το πρόγραμμα. Ίσως επρόκειτο για σόλο ρεσιτάλ.
Ενώ έπαιζε, αναγνώρισα το κομμάτι. Ήταν η Σακόν (Chaconne) του Μπαχ ( Άιζεναχ, 1685 - Λειψία, 1750)
- Την ξέρεις;
- Ναι.
Ένα από τα ωραιότερα κομμάτια που έχουν γραφτεί για βιολί. Ο Γιοχάνες Μπραμς έγραψε για τη Σακόν του Μπαχ ένα γράμμα στην Κλάρα Σούμαν, λέγοντας πως μέσα σε λίγα λεπτά περιέγραφε κάθε δυνατή συγκίνηση και ότι, αν το είχε γράψει ο ίδιος, δηλαδή ο Μπράμς, σίγουρα θα είχε τρελαθεί.*
Μόλις έληξαν οι συμβάσεις εργασίας μου, τρία πολύτιμα πρωινά του Ιουλίου, στον ΟΑΕΔ του Πειραιά, ως άνεργη υπέμενα, τον εξευτελισμό, την ταλαιπωρία τον παραλογισμό και κυρίως την πίκρα. Μια πίκρα που σωματοποιήθηκε, αλλοίωσε τους γευστικούς μου κάλυκες εξαφανίζοντας την αίσθηση του γλυκού, και κανένα ουμάμι δεν μπορούσε να ισορροπήσει τη γεύση. Τα λόγια μου τσάκιζαν πικραμύγδαλα.
Το τέταρτο πολύτιμο πρωινό, πριν χαράξει, σηκώθηκα αποφασισμένη.
Ήταν όνειρο της αυγής, πραγμάτωση της πολύτροπης νόησης;
«Η Κυριακή δεν διαφέρει σε τίποτα από τις άλλες μέρες! Ναι, μπορείς να κάνεις και φακές, τι έχουν δηλαδή οι φακές; Ωραίες είναι...» είπε το βλαστάρι της μ’ εκείνη τη βεβαιότητα των νέων, τόσο υπεροπτική, αναντίρρητη και εύθραυστη, σαν το γυαλί την κόψη του. Εκείνη δεν μίλησε, μόνο κανόνισε ένα φαγητό που τους άρεσε. Γλυκό; Έχει καιρό που δεν κάνει πια γλυκά, απ’ όταν χήρεψε, αυτό αραίωσε, η χαρά της ετοιμασίας των γλυκών. Η Κυριακή, μα πώς δεν διαφέρει;
«Πείτε μου, ποια είναι τα χρώματα της αγαπημένης μου Ρωσίας σήμερα»;
Πρωτοδιάβασα Γ. Βιζυηνό (Βιζύη Τουρκίας, 1849 - Αθήνα, 1896) στις αρχές της δεκαετίας του ΄70 (ΒΙΠΕΡ, δρχ.28, σελ.400) σε πολυτονικό, βεβαίως. Διάβασα σαν ‘αποφασισμένος αναγνώστης’(Μ.Φάις), διόλου όμως προετοιμασμένος, ευτυχώς. Διάβασα σαν ‘’σκυθρωπό παιδί’’(Μ.Φ.) που δεν είχε ταξιδέψει στη Θράκη. Μόνο απ΄το χωριό του στην Πελοπόννησο ως την Αθήνα για τις σπουδές. Είδα έναν κόσμο που δεν υπήρχε πια. Δεν ήταν ο κόσμος του δικού μου χωριού αλλά θα μπορούσε και να είναι. Μια μάνα με ανθρώπινες αδυναμίες. Αρρώστια και θάνατος στο σπίτι.
Πολλά χρόνια μετά, είκοσι, τριάντα; η μόνη ανάμνηση που θα πρόβαλλε από το συρτάρι της μνήμης με το ταμπελάκι «καλοκαίρι» θα ήταν εκείνα τα μεσημέρια στο μοναδικό νησί που ένιωσε ποτέ λίγο δικό της. Το μοναδικό στο οποίο πήγε πάνω από δύο φορές. Το μοναδικό στο οποίο πίστεψε ότι μπορούσε να ανήκει. Το μοναδικό από το οποίο είχε προκατασκευασμένες μνήμες πολύ προτού το επισκεφθεί.
Τι καλοκαίρια ήταν αυτά, χωρίς ανάμνηση βουτιάς; Ούτε γαλάζιο ούτε στραφταλισμοί νερού κι απέραντος ορίζοντας. Η ανάμνηση είχε το χρώμα του φιλμ που έχει καεί από το φως. Μονάχα αυτό υπήρχε.
Μου είπε πως η Πηνελόπη θα έπρεπε να είναι η προστάτιδα όλων των συγγραφέων. "Κεντούν και ξηλώνουν κάθε φορά τα ίδια γράμματα, γράφουν την ίδια ιστορία ξανά και ξανά". "Οι συγγραφείς", συμπλήρωσε, " είναι πλάσματα που προτιμούν να ζουν καθηλωμένα, που περιμένουν κάποιον ή κάτι: μια γυναίκα, τον Οδυσσέα, τον Γκοντό, τον Χάρο, τους βαρβάρους, το τρένο, ένα γράμμα - δεν έχει σημασία ποιον ή τι. Η αναμονή είναι η πρόφαση για να γράψουν μια ιστορία".
Του είπα ότι σε μία τηλεοπτική συνέντευξη που παραχώρησε ο Σέρχιο Πιτόλ για την ελληνική τηλεόραση ισχυρίζεται το ίδιο. Ο συγγραφέας σ'ένα ταξίδι του στην Ιταλία περίμενε σ'ένα καφέ μια γυναίκα κι έτσι ξεκίνησε να γράφει ένα διήγημα. Παρότι είχε εκδώσει ένα βιβλίο με ιστορίες, ένα είδος φόρου τιμής στη γιαγιά του, σ'εκείνο το καφέ που περίμενε μια γυναίκα πήρε στα σοβαρά τον εαυτό του ως συγγραφέα.
με κέρατα επιβλητικά, διασχίζει αμέριμνο τον έρημο νησιώτικο δρόμο. Βαθιά νυχτωμένο, καθώς η μοίρα του έχει προ πολλού σφραγιστεί, σκαρφαλώνει έπειτα στης πλαγιάς το απότομο πρανές. Μελανή κηλίδα στο ξασπρισμένο μεσημβρινό τοπίο, πιο ζοφερό κι από ξάστερη νυχτιά, με κέρατα ελικοειδή, βασιλικά, σύμβολο δυσοίωνο, σκοτεινό, μιας μοίρας συλλογικής, βαδίζει αργά, αριστοκρατικά, με το μέτωπο υψωμένο καταπάνω στον καιρό.
