ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟ ΑΡΑ ΙΠΤΑΜΕΝΟ

 

Περνώ βουνοκορφές ξυστά

                                 γκρεμούς που γίναν οικειότητα

λάθη παλιά που τσούξανε

                                 και δε σκαμπάζει πια

καμία χελιδόνα ο ύπνος μου

                                 Ξυπνώ βαρύς κι αποσυνάγωγος

οι άνεμοι με παίρνουν στο ψιλό

                                  πως ξέρουν και οι δεκάξι το κορμάκι σου; 

Δεν είσαι μία Ελένη εσύ

                                   είσαι πολλές Ελένες συναπτές

δεν ξέρεις τι σημαίνει αυτό

                                   θα' πρεπε να'χω

τύχη πολλή

                                  πενήντα τόσα μάτια

χέρια μονίμως ξάγρυπνα

                                  θά'πρεπε να 'χω κάνει 

χρόνια θητεία σε αερόστατο

                                   ραμμένο από - ποιος ξέρει πόσα -

άδεια πουκάμισα

 

SPUTNIK 2017

 

Θέλω να ξεκινήσω με ένα χασμουρητό

 

Ας πούμε: ο σκύλος είναι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου.

Δεν υπάρχει τίποτα πιο προβλέψιμο

από το λιντσάρισμα μιας κοινής αλήθειας.

Εξίσου προβλέψιμη είναι και η εξέλιξη του πολιτισμού.

Σαν να επινικελώνουμε διαρκώς το ίδιο χασάπικο.

 

 

Όπως καταλαβαίνεται, δεν μου καίγεται καρφί για τα διαστημόπλοια.

Ό, τι δεν γδέρνεται κάτω από απ'τα νύχια σου 

                                                         έχει κάτι το απάνθρωπο. 

Α, η αληθινή εξερεύνηση 

ξεκινά 

           από το πιο μαλακό σου σημείο

Τρώει πολλή τρυφερότητα.

 

Σιγά σιγά

               Βρίσκω μέσα μου τις λέξεις 

για να επιζήσω κουβεντιαστά

Αυτό δεν είναι σχέδιο πτήσης

είναι το δικό μου

                           επείγον πολίτευμα.

 

Ζούμε σε μία εποχή απόλυτης αναρχίας στην απάντηση

και στυγνής δικτατορίας στην ερώρηση.

Χρειαζόμαστε 

                      μια μέση κατάσταση.

 

Ερώτηση: τι κάνει ένας σκύλος στο διάστημα

Απάντηση: διαγράφει μια ελλειπτική πορεία.

Ούτε η ηρωϊκή απελπισία της ευθείας, ούτε η λύτρωση του κύκλου.

Αυτό το ανάμεσα. Μια μπάσταρδη κίνηση.

Η πραγματική μητέρα του ιλίγγου.

 

Ίλιγγος

            στην πιο βαρειά του μορφή

είναι όταν εσύ 

                       και ο χρόνος 

σκυλεύετε

                την ίδια σκέψη

ταυτόχρονα.

 

Ένας ασκημένος αναγνώστης 

θα μυρίσει στην παραπάνω φράση διάσπαρτο θάνατο.

 

Η έκθεση θανάτου της Λάικας* αναφέρει ότι ο θάνατος προήλθε από

ταχυκαρδία λόγω υπερθέμανσης. Αυτό είναι πέρα ως πέρα ψευδές.

Κανείς δεν πεθαίνει από ταχυκαρδία. Δεν υπάρχει λέξη ταχυκαρδία.

Υπάρχει μόνο χτυποκάρδι.

 

Προβληματίζομαι μέρες ανάμεσα σε χτυποκάρδι και καρδιοχτύπι.

Κατέληξα στο εξής συμπέρασμα: χτυποκάρδι γράφουμε εδώ στη γη.

Καρδιοχτύπι γράφουμε στο διάστημα.

Λόγω έλλειψης βαρύτητας.  

 

Ό, τι ξεκινά με χασμουρητό τελειώνει με γάβγισμα

 

Τι κάνει ένας σκύλος στο διάστημα;

- Γαβγίζει τ'αστέρια.

 

Κάτι που δεν αναλύεται προς κάτι που δεν αναλύεται.

Η τέλεια απόκριση. Ανάμεσα σε δύο μοναξιές. Με δίχως αντίλαλο.

 

Τι άλλο να ζητήσει κανείς 

 

                                          από ένα αδέσποτο

 

*Η Λάικα, στα ρώσικα Лайка, "Αυτή που γαβγίζει", ήταν μία σκυλίτσα που χρησιμοποιήθηκε στο Σοβιετικό Διαστημικό Πρόγραμμα. Στις 3 Νοεμβρίου 1957, έγινε ο πρώτος ζωντανός οργανισμός που μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη, επιβαίνοντας στον τεχνητό δορυφόρο Σπούτνικ 2.. Πριν γίνει πειραματόζωο της Σοβιετικής Διαστημικής Υπηρεσίας, ήταν αδέσποτο στη Μόσχα.

Το Σπούτνικ 2 είχε σχεδιαστεί και κατασκευαστεί στα γρήγορα, σε μόλις 1 μήνα, καθώς ο Νικίτα Χρουστσόφ είχε δώσει ρητή εντολή να προλάβει να εκτοξευτεί ο δορυφόρος στην επέτειο της Ρωσικής Επανάστασης. Ως αποτέλεσμα, αντίθετα με τους μεταγενέστερους σοβιετικούς δορυφόρους, δεν είχε προλάβει να σχεδιαστεί και για ασφαλή επανείσοδο στην ατμόσφαιρα και έτσι η Λάικα ήταν καταδικασμένη απ' τη στιγμή που άρχισε το ταξίδι της.

Το σχέδιο ήταν να μείνει ζωντανή επί 10 μέρες σε τροχιά, τρεφόμενη με ένα τζελ που περιείχε θρεπτικά συστατικά, και ύστερα να της γίνει ευθανασία, με δηλητήριο που είχε τοποθετηθεί στο τζελ που θα κατανάλωνε την δέκατη ημέρα. Οι αισθητήρες που ήταν τοποθετημένοι πάνω της έδειξαν ότι επιβίωσε απ' την εκτόξευση, οι παλμοί της όμως έφτασαν τους τριπλάσιους από το κανονικό λόγω του φόβου και επανήλθαν μετά από πολλή ώρα.

Επειδή ακριβώς το Σπούτνικ 2 είχε κατασκευαστεί πολύ γρήγορα και πρόχειρα, προκειμένου να προλάβει την επέτειο της Επανάστασης, λίγο μετά την επιτυχή τοποθέτηση σε τροχιά γύρω από τη Γη παρουσιάστηκε μία βλάβη στο σύστημα θερμομόνωσης και εξαερισμού, με αποτέλεσμα η θερμοκρασία στον χώρο που βρισκόταν η Λάικα να φτάσει ή ίσως και ξεπεράσει τους 40 βαθμούς Κελσίου. Καθώς ο οργανισμός των σκύλων δεν μπορεί να αντέξει τέτοια υπερθέρμανση, λόγω έλλειψης ιδρωτοποιών αδένων, η Λάικα πέθανε από έναν συνδυασμό θερμοπληξίας, καταπόνησης και ακραίου στρες, σε 5 έως 7 ώρες μετά την εκτόξευση, αφού είχε συμπληρώσει 4 τροχιές γύρω από τη Γη. Το Σπούτνικ 2 εξαερώθηκε κατά την επανείσοδό του στην ατμόσφαιρα στις 14 Απριλίου 1958, μετά από 2.570 τροχιές γύρω από τη Γη.

Εκτός από τον πρώτο ζωντανό οργανισμό σε τροχιά, έγινε έτσι και το πρώτο θύμα της εξερεύνησης του διαστήματος. Η πτήση της όμως απέδειξε ότι οι ζωντανοί οργανισμοί μπορούσαν να επιβιώσουν από μια εκτόξευση και από τις συνθήκες που επικρατούν σε τροχιά και έδωσε τα πρώτα στοιχεία για το πως συμπεριφέρονται τα έμβια όντα στο διάστημα. Παρόλα αυτά, ο τότε εκπαιδευτής της, Όλεγκ Γκαζένκο, το 1998 δήλωσε ότι «Όσο ο καιρός περνάει, μετανιώνω όλο και πιο πολύ γι' αυτό. Αυτά που μάθαμε από αυτή την αποστολή δεν ήταν τόσα ώστε να δικαιολογούν το θάνατο του σκυλιού». 

Το σύντομο ταξίδι της Λάικα, την έκανε ένα από τα πιο διάσημα σκυλιά του κόσμου. Απεικονίστηκε σε γραμματόσημα σε πολλές χώρες, και μάρκες από τσιγάρα και σοκολάτες είχαν το όνομά της. Τις τελευταίες δεκαετίες, έχει γίνει και όνομα συγκροτημάτων και τραγουδιών.

Ο Γιάννης Στίγκας ( Αθήνα, 1977) σπούδασε ιατρική. Ζει κι εργάζεται ως γιατρός στην Αθήνα. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί και σε ξένες γλώσσες. Το πρώτο του βιβλίο, Η αλητεία του αίματος, εκδόθηκε το 2004. Η έκτη ποιητική συλλογή του ΕΞΥΠΕΡΥ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΧΑΝΟΝΑΙ, εκδόσεις Μικρή Άρκτος, κυκλοφόρησε το 2017.  

 

Η Κάλλια Παπαδάκη (Διδυμότειχο, 1978) λέει για το ποίημα που διάλεξε: Επέλεξα τα ποιήματα της Adrienne Rich ( Βαλτιμόρη, 1929 - Σάντα Κρουζ, 2012) γιατί έχουν κάτι το βαθιά ανθρώπινο και συνάμα στρατευμένο ενάντια σε οποιαδήποτε διάκριση, που στερεί στον άνθρωπο το δικαίωμα να υπάρχει και να συνυπάρχει, να αγαπά και να αγαπιέται. 

Πατώντας  εδώ  θα ακούσετε την συγγραφέα Κάλλια Παπαδάκη να διαβάζει σε 3:15 τέσσερα ποιήματα της Έντριαν Ρίτς από τη συλλογή  «THE DREAM OF A COMMON LANGUAGE» (1978) σε μετάφραση της Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη.