Ψεκασμοί στη στρατόσφαιρα, διαστημικές φούσκες και γιγαντιαία κάτοπτρα. Τι είναι η ηλιακή γεωμηχανική - και γιατί τρομάζει παρά το ότι υπόσχεται να μειώσει τη θερμοκρασία του πλανήτη;

Δέσποινα Παπαγεωργίου. Η Ινδία θρηνεί. Ένα δολοφονικό κύμα καύσωνα έχει μόλις σαρώσει τη χώρα, αφήνοντας πίσω του 20 εκατομμύρια νεκρούς. Βουτηγμένη στην απόγνωση, η ινδική ηγεσία λαμβάνει μια μέχρι πρότινος αδιανόητη απόφαση: θα εφαρμόσει τα δικά της μέτρα για να περιορίσει την ηλιακή ακτινοβολία που φθάνει στη Γη. Στέλνει λοιπόν αεροπλάνα να ψεκάσουν διοξείδιο του θείου στην ατμόσφαιρα, προκειμένου να προκαλέσουν τεχνητά το φυσικό φαινόμενο που παρατηρείται μετά από μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις οπότε και μειώνεται η θερμοκρασία της Γης. 

Δέσποινα Παπαγεωργίου. Είναι το πιο δημοφιλές μάθημα στην ιστορία του Γέιλ. Απέχοντας από τη φιλοσοφία τοξικών χαζοχαρούμενων «Πολυάννων», η γνωστική επιστήμονας και καθηγήτρια Ψυχολογίας Λόρι Σάντος διδάσκει απλά βήματα για την κατάκτηση του Άγιου αυτού Δισκοπότηρου.

Τι είναι ευτυχία;» Αυτό το πολύ δημοφιλές κάποτε στα μαθητικά λευκώματα ερώτημα βασανίζει την ανθρώπινη ύπαρξη από καταβολής κόσμου. Μας κατατρέχει, δε, στην εποχή του μεγάλου θυμού, που ακροπατά έτοιμος να ξεσπάσει στην λίγο πιο ζόρικη στροφή -μετά από δυόμιση χρόνια «ζωής σε αναβολή»- και, στην Ελλάδα, μετά από 12 χρόνια κρίσης.

Θοδωρής Αντωνόπουλος. Μια συνομιλία με ιστορικές, γλωσσολογικές, πολιτιστικές όσο και πολιτικές προεκτάσεις με τον γνωστό Σκωτσέζο ακαδημαϊκό και ελληνιστή με αφορμή την κυκλοφορία του τελευταίου του πονήματος «Έλληνες - Μια παγκόσμια ιστορία» και στα ελληνικά.

Από τους διαπρεπέστερους ξένους ακαδημαϊκούς που έχουν καταπιαστεί με την ιστορία της Ελλάδας, ο συνταξιούχος πλέον Ρόντρικ Μπίτον έχει μεν σκωτσέζικη καταγωγή –κρατά από το Εδιμβούργο, την επιλεγόμενη «Αθήνα του Βορρά»–, αλλά έχει πια κατ’ ουσίαν «εξελληνιστεί», καθώς λέει και ο ίδιος αστειευόμενος.

Σταθερός φίλος και επισκέπτης της χώρας μας εδώ και πάνω από μισόν αιώνα, έχει εντρυφήσει στην ποίηση, στη λογοτεχνία, στη δημοτική παράδοση, στην αρχαία, στη μεσαιωνική αλλά και στη σύγχρονη ελληνική κουλτούρα, συνέγραψε δε ο ίδιος, επιμελήθηκε, και μετέφρασε –η συμμετείχε με κείμενά του– πάνω από τριάντα βιβλία ιστορικού και φιλολογικού χαρακτήρα αναφορικά με την Ελλάδα.

Το 2019 παρασημοφορήθηκε από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας «για την εμβληματική του συμβολή στην έρευνα της Νεοελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας, Γλώσσας και Λογοτεχνίας». 

Έτος Άλκης Ζέη ανακηρύσσει το 2023 το ΥΠΠΟΑ με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση της συγγραφέας και προγραμματίζει τη διοργάνωση εκδηλώσεων για την επέτειο αυτή.

Ή Άλκη Ζέη γεννήθηκε το 1923 στην Αθήνα, πέρασε τα παιδικά της χρόνια στη Σάμο και ήρθε ξανά στην πρωτεύουσα ως μαθήτρια του σχολείου. Σπούδασε στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και υποκριτική στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Ωδείου Αθηνών. Κατά τη φοίτηση της στην Δραματική Σχολή, γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο, τον θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, με παρότρυνση της Διδώς Σωτηρίου, γράφτηκε στην ΕΠΟΝ και συμμετείχε στην Αντίσταση. Το 1948, ο σύζυγός της διέφυγε στη Τασκένδη.

Η τριπλή επιδημία, τα μέτρα προστασίας και τα νέα δεδομένα. Μιλά στον Γιάννη Πανταζόπουλο ο καθηγητής Μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ Αθανάσιος Τσακρής.

— Πιστεύετε ότι ζούμε σε μια εποχή που θα είμαστε συνεχώς αντιμέτωποι με διαδοχικά κύματα του SARS-CoV-2;
Αυτό είναι δεδομένο. Ο Covid-19 πρέπει να θεωρείται ήδη ενδημική νόσος, μια και έχει συνεχή πλέον παρουσία στον πληθυσμό, ακριβώς όπως συμβαίνει με τη γρίπη, την ελονοσία, τον HIV και άλλες ενδημικές λοιμώξεις. Η ενδημικότητα μιας νόσου καθορίζεται κυρίως από την υψηλή μεταδοτικότητα και τη μικρή θνησιμότητα ‒ συνεχίζει να εξαπλώνεται ανάμεσα στους ξενιστές που μολύνει.

O πετυχημένος Ισπανός σεφ διατηρεί δεκάδες βραβευμένα εστιατόρια στις ΗΠΑ, ενώ ταυτόχρονα διοικεί μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που προσφέρει φαγητό στα θύματα καταστροφών πάσης φύσεως.

Αγλαΐα Κρεμέζη. Δεν είναι μόνο εξαιρετικά συναρπαστικός και πετυχημένος σεφ, με δεκάδες βραβευμένα εστιατόρια σε διάφορες πόλεις των ΗΠΑ, αλλά και ένας από τους πιο δημοφιλείς ουμανιστές, δημιουργός της World Central Kitchen (WCK), της βραβευμένης, μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που προσφέρει φαγητό στα θύματα κάθε λογής φυσικών καταστροφών, και βέβαια τώρα στην πολύπαθη Ουκρανία. 

Εξαιρετικά εντυπωσιακή προσωπικότητα, αυτό που οι αγγλόφωνοι αποκαλούν «larger than life», ο Χοσέ Αντρές ήρθε στην Τζια να με βρει πριν από περίπου είκοσι χρόνια, όταν μάζευε υλικό και εμπειρίες καθώς σχεδίαζε το μενού του Zaytinya.

Μανώλης Ανδριωτάκης. Περιπλανιέμαι στους δρόμους του Κόβεντ Γκάρντεν, στο Λονδίνο, και βρίσκομαι έξω απ’ την πόρτα ενός αρκετά μεγάλου ισόγειου καταστήματος, οι μινιμαλιστικές βιτρίνες του οποίου ελάχιστα με προϊδεάζουν για το τι βρίσκεται στο εσωτερικό του. Οι έξι φουτουριστικές αφίσες που είναι αναρτημένες σποραδικά, με παραπέμπουν σε κάποιου είδους μαγαζί εμπορίας βιντεοπαιχνιδιών. Εν τω μεταξύ, η ταμπέλα με το λογότυπο δεν μου θυμίζει κάτι. Είμαι πολύ περίεργος να δω τι συμβαίνει εκεί μέσα κι έτσι αποφασίζω να κάνω το βήμα στο άγνωστο. Ανοίγοντας τη βαριά πόρτα προσέχω ότι δίπλα στο όνομα του χώρου υπάρχουν δύο γράμματα, το V και το R, τοποθετημένα σαν εκθέτες, που με βάζουν αμέσως στο νόημα. Εχω μπει σ’ έναν χώρο όπου πρωταγωνιστής είναι η εικονική πραγματικότητα (Virtual Reality). Στην πραγματικότητα, βρίσκομαι σ’ έναν κινηματογράφο νέας γενιάς. Το Sandbox VR είναι ένας μοναδικός χώρος ψυχαγωγίας, ακόμα και για τα δεδομένα του Λονδίνου, ο οποίος βρίσκεται μόλις στο πρώτο τρίμηνο της λειτουργίας του εδώ. Πρόκειται για την πρώτη εμφάνιση αυτού του υβριδικού είδους στην Ευρώπη.

Σπύρου Μανουσέλη. Ποιες ήταν πέρυσι οι πιο σημαντικές ερευνητικές καινοτομίες ⫸ Ανάμεσα στις πολύ σημαντικές ανακαλύψεις του προηγούμενου έτους που δεν παρουσιάσαμε είναι η επίτευξη πρόσφατα από ομάδα Αμερικανών φυσικών ελεγχόμενης πυρηνικής σύντηξης, ικανής να παράγει περισσότερη ενέργεια απ’ όση καταναλώνει. Ενα τεχνολογικό επίτευγμα που ανοίγει τον δρόμο για νέες πολεμικές και ενεργειακές εφαρμογές. Επίσης, δεν αναφέραμε τις σημαντικές περσινές εξελίξεις στον τομέα των Κβαντικών Υπολογιστών και της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ωστόσο, γι’ αυτά θα μιλήσουμε διεξοδικά το 2023.

Το 2023 για το πρώτο άρθρο των «Μηχανών του Νου» ανατρέξαμε στις αξιολογήσεις δύο διεθνούς κύρους επιστημονικών περιοδικών -του αμερικανικού «Science» και του βρετανικού «Nature»- σχετικά με τις σπουδαιότερες επιστημονικές ανακαλύψεις του προηγούμενου έτους. Από αυτές τις επίσημες αξιολογήσεις της διεθνούς επιστημονικής έρευνας, το 2022, επιλέξαμε να παρουσιάσουμε τις πιο σημαντικές κατακτήσεις.

«Συμβαίνει όταν ένα μικρό φλιτζάνι από το καύσιμο υδρογόνο θα μπορεί θεωρητικά να τροφοδοτεί ένα σπίτι για εκατοντάδες χρόνια δίχως να βλάπτει το περιβάλλον»

Δημήτρης Λαμπράκης.  Ο Θεόδωρος Μερτζιμέκης, αναπληρωτής καθηγητής Πειραματικής Πυρηνικής Φυσικής στο ΕΚΠΑ, μας εξηγεί όσα χρειάζεται να ξέρουμε για την «επιστημονική ανακάλυψη του αιώνα».

Τόσο σημαντικά είναι όλα όσα ακούγονται για την πυρηνική σύντηξη τις τελευταίες μέρες; Μιλήσαμε με τον Θεόδωρο Μερτζιμέκη (@tmertzi), αναπληρωτή καθηγητή στο τμήμα Φυσικής του ΕΚΠΑ, το ερευνητικό πεδίο του οποίου είναι η Πειραματική Πυρηνική Φυσική, και μας εξήγησε όλα όσα χρειάζεται να ξέρουμε για το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Έχουμε να κάνουμε όντως με ένα breakthrough;

Χριστίνα Γαλανοπούλου. Η ομότιμη καθηγήτρια του ΕΜΠ εξηγεί πώς η αθέατη γυναικεία εργασία συνέβαλε απολύτως αθόρυβα στη συγκρότηση του αστικού τοπίου

Όταν η πόλη κοιμάται –ανεξάρτητα από το στάδιο της συγκρότησής της- κάποιο πλυντήριο δουλεύει, κάποια χέρια απλώνουν τη μπουγάδα, ανακατεύουν μια κατσαρόλα, σιδερώνουν τα ρούχα της οικογένειας.

Οι πόλεις έχουν ξυπνήσει από καιρό, κάθε τι έχει πάρει από χρόνια τη θέση του, τεχνολογικοί αυτοματισμοί και καινοτομίες έχουν αλλάξει τη ζωή μας. Όμως, εκείνες οι πρώτες που ξαγρυπνούσαν για να χτίσουν το εσωτερικό τους, τη συνοχή τους, το δέσιμό τους, (όσο οι άρρενες πληθυσμοί το πρωί εργάζονταν, το μεσημέρι ξεκουράζονταν και το απόγευμα κοινωνικοποιούνταν στα καφενεία), ποτέ δεν ακούστηκαν και ποτέ δεν μάθαμε γι’ αυτές.