Ο νέος δίσκος του Κώστα Μυλωνά, "Του Έρωτα και της Ερημιάς", όχι που είναι φίλος μου, περιέχει εννιά θαυμάσια τραγούδια από πάσης απόψεως. Μουσική, στίχοι, ερμηνείες, είναι όλα γοητευτικά.Το ότι υπάρχει και ένα τραγούδι με στίχους δικούς μου δεν επηρεάζει  διόλου τους επαινετικούς χαρακτηρισμούς μου. Ακούστε το δίσκο και θα με δικαιώσετε.

Οκτώβρης του 1944.

Πρωί-πρωί, πήρε η κυρά Μαρίκα

τον γιόκα της απ' το χέρι

και κατηφόρισε προς το Δημοτικό Σχολείο γ

ια να τονε γράψει.

Σπίτι-σχολείο η απόσταση ήτανε τρία λεφτά

αλλά αυτή τη φορά, μέχρι να φτάσουνε πέρασε μισή ώρα.

Σ'  όλη τη διαδρομή, ο εξάχρονος έκλαιγε ασταμάτητα και τράβαγε το χέρι της

μάνας του ανάποδα για να γυρίσουνε πίσω στο σπίτι, λέγοντας συνέχεια, "Δεν θέλω να πάω σκολείο".

Στάσου τώρα που σε βρήκα.

Άντα άκου με και σε παρακαλώ άκου προσεχτικά.

Γνωριζόμαστε σαράντα χρόνια και. Τελευταία φορά που ειδωθήκαμε ήτανε νομίζω σε κηδεία. Η επόμενη συνάντηση μάλλον πάλι σε κάποια κηδεία θα 'ναι.

Μα πού είναι η φίλη μου η Άντα;

Έχω μάθει ότι κάτι τρέχει με τις πνευματικές αναζητήσεις της

και ψάχνω να την βρω.

Ο φίλος στην ανάγκη φαίνεται.

Στα 1975, σαράντα χρόνια πίσω, λόγω οξυμένων αντιθέσεων και μαχών μέχρι τελικής πτώσεως στα περί τέχνης ζητήματα, συναντηθήκαμε εσπευσμένα στο ταβερνείο του Κοτάκη, ο Κυριάκος , ο Σταύρος , ο Γιάννης κι εγώ, επίλεκτα μέλη της Κοκκινιώτικης κοινωνίας, νοιώθοντας βαθειά την ευθύνη για την πορεία των καλλιτεχνικών πραγμάτων της χώρας μας.  Συζητήσαμε εφ’ όλης της ύλης και περί ώραν δωδεκάτην της νυκτός κατάκοποι, ομόφωνα  αποφασίσαμε τα πιο κάτω:

Ξέραμε ότι ο Τάκης Φάβιος είναι ένας καλός και ευαίσθητος τραγουδιστής.

Να που ανακαλύψαμε ότι γράφει τραγούδια και ποιήματα και μάλιστα καλά.

Παρακάτω ένα τραγούδι του, αφιερωμένο στην, κατά πως φαίνεται αδυναμία

του, Φλέρυ Νταντωνάκη.

Η ερώτηση απευθύνεται προς όλους τους Φιλοζωικούς συλλόγους και όλους τους άλλους Έλληνες,  που ξύπνησαν μέσα τους φιλοζωικά αισθήματα, στο άκουσμα της αποκρουστικής  "εκτέλεσης" του μικρού σκυλιού στα Στύρα Ευβοίας.

Είστε ακόμα ζωντανός

είστε ακόμα αρτιμελής

και ένα "ευχαριστώ" δεν είπατε.

Μέχρι τώρα, πιστεύω ότι τα ελληνικά μου είναι ακόμα αρκετά καλά και γυμνασμένα, ώστε να μπορώ να συνεννοούμαι επαρκώς με όλους  σχεδόν τους Έλληνες και όσους άλλους, μιλάνε την πανάρχαια αυτή γλώσσα. Καταλαβαίνω οτιδήποτε μου απευθύνουνε, προφορικά ή γραπτά πλην κάποιων εξαιρέσεων, όπου εκεί, ο Θεός να με συγχωρέσει, δεν καταλαβαίνω απολύτως τίποτα.

Λόγου χάριν δεν καταλαβαίνω πολλά φιλοσοφικά και κοινωνιολογικά κείμενα, που όσο κι αν προσπαθώ, όσο κι αν κοπανιέμαι στο τέλος αλαμπουρνέζικα μου φαίνονται, επί παραδείγματι, Γιώργος Βέλτσος, Στέλιος  Ράμφος, Ρούντολφ Στάινερ και άλλοι πολλοί.

Δεν καταλαβαίνω ακόμα, μερικά κινηματογραφικά έργα, όπως ας πούμε αρκετές ταινίες του αδικοχαμένου Θόδωρου Αγγελόπουλου. Ήρεμος  έμπαινα στο σινεμά, συγχυσμένος  έβγαινα και το μυαλό μου κουρκούτι. Χαμπάρι δεν έπαιρνα τι γινότανε, πώς γινότανε, γιατί γινότανε!

Ίσως φταίει που από μικρός είχα μια "έμφυτη" αντιπάθεια για τα αινίγματα, τους γρίφους και τις αλγεβρικές εξισώσεις δευτέρου βαθμού.

Δεν καταλαβαίνω επίσης, αν και μου είναι γνωστές μια-μια όλες οι λέξεις, πολλά ποιήματα γραμμένα σε μια γλώσσα "άγνωστη" σε μένα , ενώ αντιθέτως οι δημιουργοί τους, επιμένουν και ορκίζονται, στη ζωή της Δημουλά, ότι η γραφή τους είναι κρυστάλλινα ελληνική. Επειδή  πάντα ειρωνευόμουνα (άκακα ελπίζω) αυτά τα στριφνά και δυσπρόσιτα ποιήματα, η φίλη μου η Άντα, χαριτωμένα υψιπετής, μου είπε κάποτε το εξής  αμίμητο και πολυβραβευμένο: "Δηλαδή τι θέλεις ρε Φάνη, να διαβάζουμε ποιήματα που τα καταλαβαίνουμε με την πρώτη;  Τι είμαστε,κρετίνοι;"

Σαν και μένα οπαδοί της "κατανόησης με την πρώτη", είμαστε οι περισσότεροι Έλληνες. Δεν θα το πάω πλειοψηφικά (δίκιο έχουν οι πολλοί) όμως το φταίξιμο, με όλη τη δέουσα ταπεινότητα, το ρίχνω στους ομιλούντες και κυρίως τους γράφοντες στην ακαταλαβίστικη γλώσσα, "άγνωστη" ακόμα και στους χειριζόμενους άριστα την Ελληνικήν. Απρόσμενος σύμμαχος μου ο Σεφέρης που είχε πει: "Να μου δοθεί η χάρις να μιλήσω όσο γίνεται πιο απλά. Γιατί  μ' όλα αυτά τα μαλάματα και τα ψιμύθια τη χαλάσαμε τη γλώσσα μας."

Ακόμα πρέπει να πω ότι υπάρχουν και θεατρικά έργα και πίνακες ζωγραφικής και γλυπτά που δεν καταλαβαίνω τι λένε ή τι απεικονίζουν. Κι αν ήμουνα μόνο εγώ, δε χάλασε κι ο κόσμος, δεν έχασε η Βενετιά βελόνι! Όμως πιστεύω ότι ξεροκέφαλοι μπούφοι είμαστε οι εννιά στους δέκα Έλληνες, που ντρέπονται ή φοβούνται να το ομολογήσουν ότι δεν καταλαβαίνουν, γιατί πιστεύουν πως οι άλλοι θα τους ειρωνευτούν, θα τους θεωρήσουν μειωμένης αντίληψης. Τα  πράγματα μάλιστα γίνονται  κωμικοτραγικά  όταν πιάσουμε τα ακαταλαβίστικα τραγούδια, όταν αναγκαζόμαστε να τραγουδάμε τραγούδια που λατρεύουμε την μουσική τους αλλά δεν καταλαβαίνουμε τα λόγια τους, το ποίημα τους.

Εγώ προσωπικά όταν πάω να τα τραγουδήσω, νιώθω  σαν μετανάστης που μόλις πάτησε το πόδι του στην Ελλάδα, βγαίνει μ' ένα ακορντεόν στους δρόμους και τραγουδάει:

.............................................

Η ζωή μου όλη μια ανοησία                                                                    

κι η μοναδική μου η περιουσία

.............................................

η ζωή μου  όλη είν'ένα καμίνι                                                                  

που 'χω πέσει μέσα και με σιγοψήνει.

Τον φουκαρά!! Τραγουδάει κι αυτός, χωρίς να καταλαβαίνει αυτά που λέει. Τι ειρωνεία, δεν παίρνει χαμπάρι ότι αυτό που τραγουδάει είναι η ζωή του όλη!

Πιο κάτω, δύο τραγούδια-παραδείγματα, για να καθαρίσει τι εννοώ όταν λέω "δεν καταλαβαίνω".

Ο Άλκης Αλκαίος από κει πάνω κι ο Μάνος Ελευθερίου από δω κάτω, ελπίζω να μου επιτρέψουν την ασέβεια να αναφέρω ένα απ' τα τραγούδια τους, που τ ' ακούω αλλά δεν καταλαβαίνω τι λένε, όπως μου επιτρέπουν φαντάζομαι  να νιώθω σεβασμό και συγκίνηση για άλλα πολλά τραγούδια τους που τα' χω μες την καρδιά μου, δικά μου δακρυγόνα, για να θυμηθούμε και την Άλλη.

Σ.Δ: Ο πασίγνωστος πίνακας που "κοσμεί" αυτό το άρθρο ανήκει στην κατηγορία αυτών των έργων που δεν καταλαβαίνει ο Φάνης. Είναι η Γκουέρνικα ή Γκερνίκα ( 3,84Χ7,82) του Πάμπλο Πικάσο (Μάλαγα Ισπανίας, 1881 - Μουζέ Γαλλίας, 1973). Το έργο ήταν παραγγελία της Δημοκρατικής κυβέρνησης της Ισπανίας και το ζωγράφισε ο Πικάσο το 1937 σοκαρισμένος από τον βομβαρδισμό της Βάσκικης κωμόπολης Γκερνίκα από Γερμανούς πιλότους αεροπλάνων των Φρανκιστών τον Απρίλιο του 1936, τρεις μήνες πριν ξεκινήσει ο Ισπανικός εμφύλιος. Σκοτώθηκαν 1650 άνθρωποι, ενώ το 70% της πόλης ισοπεθώθηκε. Ο πίνακας από το 1992 εκτείθεται στο Εθνικό Μουσείο Τέχνης Βασίλισσα Σοφία στη Μαδρίτη. 

Στο  παγκάκι της πλατείας μας, χωράνε άνετα τρία άτομα. Κάθεσε στην μία άκρη του, με μία ποιητική συλλογή στο χέρι και παρακαλάς νάρθει να θρονιαστεί δίπλα σου καμιά ωραία κυρία αναζητώντας λίγη ξεκούραση. Μετά, με λίγη καλή διάθεση μπορεί  να προκύψει ενδιαφέρουσα συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων επί παντός του... πως το λένε και τότε ποιός τα χέζει τα ποιήματα του καλού ποιητή Μιχάλη Χρυσοχόου.