Το όνομα Τόνι Νέγκρι ( Πάδοβα, 1933) μας ήταν γνωστό από τα χρόνια της δεκαετίας του '80. Ήταν η εποχή που είχαμε φτάσει στη μέση ενός δρόμου όπου ανάμεσα σε άλλα προσπαθούσαμε με διαβάσματα, συζητήσεις, συμμετοχές σε διάφορες πρωτοβουλίες, κ.ά να φτιάξουμε το πολιτικό μας πρόσωπο. Όπως διαπιστώσαμε πολύ αργότερα, τα υλικά ήταν ετερόκλητα και ίσως αυτός να ήταν ένας από τους λόγους που δεν μας επέτρεψε να ενταχθούμε, τότε που η επιθυμία ήταν ισχυρή, σε σχήματα και κόμματα που κυριάρχησαν εκείνα τα θερμά χρόνια.
Στην προσπαθεια αυτή είχαμε διαλέξει και κάποιους Ιταλούς διανοούμενους, που για αρκετά χρόνια μέσω των έργων τους που έφταναν στην Ελλάδα τους παρακολουθούσαμε από κοντά. Ανάμεσά τους θυμάμαι ακόμα τον Πιέτρο Ινγκράο, την Ροσάνα Ροσάντα και τον Λουίτζι Μάγκρι. Ο Νέγκρι δεν ήταν στις πρώτες επιλογές μας. Αλλά όποτε πέφταμε πάνω σε άρθρα του ή συνεντεύξεις του στεκόμασταν με προσοχή.
Τις μέρες αυτές βρέθηκε στην Ελλάδα ως ομιλητής την πρώτη μέρα της διοργάνωσης "Documenta 14 -ένας διάλογος δημοκρατίας και ελευθερίας". Σε μια ομιλία που την παρακολούθησε πλήθος κόσμου στο Πάρκο Ελευθερίας, αυτός ο ξεχωριστός φιλόσοφος, αγωνιστής, συγγραφέας και σπουδαιότερος θεωρητικός του κινήματος Αυτονομίας που κυρίαρχησε στην ριζοσπαστική ιταλική αριστερά τη δεκαετία του '70, μίλησε από καρδιάς.
Να πούμε εδώ ότι το 1979 ο Αντόνιο Νέγκρι κατηγορήθηκε ως θεωρητικός των Ερυθρών Ταξιαρχιών και κρατήθηκε τεσσεράμισι χρόνια προφυλακισμένος ως ηθικός αυτουργός της δολοφονίας του Α.Μόρο. Παρά την πρώτη αθωωτική απόφαση το 1980 κρατήθηκε στη φυλακή για άλλες κατηγορίες. Το 1983 εξελέγη βουλευτής και αφέθηκε προσωρινά ελεύθερος. Αποφάσισε τότε να καταφύγει στη Γαλλία, όπου εργάστηκε για 14 χρόνια και δίδασκε φιλοσοφία. Το 1997 και αφού πέτυχε μείωση της ποινής του από 30 σε 13 χρόνια αποφάσισε να επιστρέψει στην Ιταλία όπου εκκρεμούσαν καταδίκες εις βάρος του.
Ακολουθεί ένα απόσπασμα από την ομιλία του στο Documenta 14 και μία συνέντευξή του.
«Είμαι ένας άνθρωπος του 20ού αιώνα, γέρος πια, που κάποτε έζησε μια “άσκηση ελευθερίας”, γεννημένη μέσα σε ιδιαίτερες συνθήκες ταξικού αγώνα. Για μας, όταν ήμουν νέος, σε ένα συντηρητικό περιβάλλον στην Ιταλία, με έντονα ταξικά χαρακτηριστικά, η ελευθερία μάς δινόταν με τα όρια που επέβαλλαν η εκκλησία, η οικογένεια και η φάμπρικα.
Ωστόσο, ο αντιφασιστικός αγώνας και το πάθος για μια ελευθερία πραγματική, μια ελευθερία εν ελευθερία και όχι προκατασκευασμένη, με διαπερνούσε.
Εμένα και ένα σωρό συντρόφους, που αγωνιστήκαμε και φυλακιστήκαμε για μια ελευθερία σωματική, διαδραστική, πέρα από την εξουθένωση της εργατικής τάξης».
«Επιδιώξαμε το τέλος του γλυκερού σοσιαλισμού, θέλαμε την επανάσταση εδώ και τώρα. Αυτή έγινε, αλλά οδήγησε σε μία θλιβερή νίκη, καθώς εν τέλει η Αριστερά δεν μπόρεσε να χειριστεί τα νέα δεδομένα και μετά το ’70 πέθανε.
Σήμερα, το ερώτημα τίθεται ξανά: Μη λέτε “τι θα κάνουμε;” αλλά “τι κάνουμε τώρα”... Δεν είμαι αισιόδοξος. Ομως, ακόμη και στην απαισιοδοξία μας, πρέπει να είμαστε ικανοί να ανασυνθέσουμε την ελευθερία μας, άρα και τη δημοκρατία».
Στις 16.9 παραχώρησε στον Τάσο Τσακίρογλου μια συνέντευξη που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών με τον τίτλο " Τα έθνη υπήρξαν η χειρότερη επινόηση της ανθρώπινης ιστορίας". Για πρώτη φορά συνειδητοποίησα διάβαζοντάς την πως πολλά απ'αυτά που λέει ο Νέγκρι με εκφράζουν, όσο φυσικά είναι δυνατόν να σε εκφράσει η σκέψη κάποιου όταν αυτή διατυπώνεται σε πέντε δέκα γραμμές. Μετά απ'αυτό μας προέκυψε αυθόρμητα ένα ερώτημα: Τι μας συνέβη τα τελευταία 30 χρόνια και αρχίσαμε να συγκλίνουμε; Διότι παλιά, πολλά πάνω από τα μισά απ'αυτά που έλεγε ο Νέγκρι τα πετούσαμε στο ποτάμι. Πατώντας εδώ θα σας εμφανιστεί η συνέντευξη.
