Οι δράστες σκοτώθηκαν σε αναμέτρηση με την Αντιτρομοκρατική στα περίχωρα του Παρισιού. Την επόμενη μέρα, ένας συνεργός  τους δολοφόνησε μια δημοτική αστυνομικό στο προάστιο Μονρούζ και τη μεθεπομένη σκότωσε τέσσερις Εβραίους κατά τη διάρκεια ομηρείας σε σουπερμάρκετ στο νοτιοανατολικό Παρίσι.  

Οι Ευρωπαίοι συγκλονίστηκαν. Θεώρησαν ότι η κουλτούρα της ελευθερίας είναι υπό διωγμόν και, για μερικές μέρες, πολλές ιδεολογίες συναντήθηκαν σε διαδηλώσεις που έγιναν σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες με σύνθημα «Είμαι Σαρλί». Οι συγκεντρώσεις εκείνες ήταν ξεκάθαρες δηλώσεις πολιτών υπέρ μιας τεράστιας κατάκτησης του δυτικού πολιτισμού: της ανοχής ακόμα και του λόγου που θεωρείται βλάσφημος ή υβριστικός. Δηλώνοντας ότι «είναι Σαρλί», οι ευρωπαίοι πολίτες υπεραμύνονταν της σάτιρας, της αμφισβήτησης, της ανοχής, μιας συγκεκριμένης πολιτικής υποδομής που μερικούς αιώνες πριν είχε πολεμήσει τη χριστιανική εκδοχή της θεοκρατίας, υποχρεώνοντάς τη να συνυπάρξει σε έναν επίγειο κόσμο στον οποίο ο άνθρωπος είναι ο σκοπός και όχι το μέσο. Αλλά κυρίως υπεραμύνονταν της ανοιχτής κοινωνίας, χαρακτηριστικό της οποίας είναι η απροϋπόθετη ελευθερία της έκφρασης.

Δέκα χρόνια μετά, όσοι τότε δήλωναν «Σαρλί» δεν είναι βέβαιο ότι συνεχίζουν να βρίσκονται στα χαρακώματα υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης. Παρά το αποτροπιαστικό έγκλημα στο Charlie Hebdo, ο ενθουσιασμός για την ελευθερία καταλάγιασε επειδή στο μεταξύ στον δυτικό κόσμο ανέρχονται ιδέες περιστολής της ελευθερίας, στο όνομα δήθεν απαράγραπτων σημερινών κατακτήσεων του πολιτισμού μας, όπως η συμπεριληπτικότητα αλλά και η αποαποικιοποίηση – στο πλαίσιο της οποίας θεωρείται σήμερα απαραίτητη η αναδρομική διόρθωση των διακρίσεων των πολιτισμών. Η ελευθερία, που 10 χρόνια πριν τη δολοφόνησαν με τα όπλα οι ισλαμοφασίστες, σήμερα απειλείται από έναν υπερεθνικό προοδευτισμό, που θέτει τα όρια.

Στο τχ. 52 του Βοοks’ Journal (Φεβρουάριος 2015), σε σχετικό αφιέρωμα, είχαμε δημοσιεύσει παρέμβαση σημαντικών γάλλων στοχαστών (Pascal Bruckner, Pierre-André Taguieff, Jacques Tarnero, Michéle Tribalat), που εξηγούσαν ότι το κίνημα «Είμαι Σαρλί» δεν καθρέφτιζε καμιά θέληση για απροϋπόθετη ελευθερία του λόγου, επειδή άλλες ήταν οι επιδιώξεις του προοδευτισμού. Έκαναν λόγο για σύγχυση. Εξαιτίας της σύγχυσης αυτής, «στο όνομα του αντιρατσισμού, ορισμένοι αποδίδουν την πρωταρχική ευθύνη των ισλαμιστικών εγκλημάτων σε μία αντίδραση στο κλίμα “ισλαμοφοβίας” που θεωρείται ότι υποκινήθηκε και συντηρήθηκε από κάποιους διανοούμενους και συγγραφείς. Όλα αυτά δεν θα είχαν συμβεί, μας λένε, αν οι Φινκελκρώτ, Ζεμμούρ και Ουελμπέκ δεν είχαν γράψει τα βιβλία: Η δυστυχής ταυτότητα, Η γαλλική αυτοκτονία ή Υποταγή. Oλοι οι ενάρετοι ιεροεξεταστές της σκέψης υποδεικνύουν αυτούς τους τρεις ως τους πρωταρχικούς υπεύθυνους των σημερινών δυστυχιών της γαλλικής κοινωνίας. […] Σε ένα άλλο μέτωπο, κρίνεται “νεο-αντιδραστική”, χωρίς να εξεταστεί, κάθε σκέψη που αναφέρεται στην εθνική ταυτότητα. Στους διανοούμενους κύκλους, δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα στη Γαλλία απ' το να χαρακτηρισθεί κάποιος “νεο-αντιδραστικός” ή “νεο-συντηρητικός”. Η Αριστερά της Αριστεράς, που εκκινεί από την ιστοσελίδα της Mediapart και φτάνει μέχρι τους Πράσινους και το Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα, τα ξέρει όλα […]. Με το φόβο της βαριάς κατηγορίας “στιγματισμού” του Ισλάμ, δικαιολογεί την άρνηση να δει την καθαρά ρατσιστική πλευρά του ισλαμισμού».

Αυτό που τότε ήταν ένα μέτωπο, σήμερα είναι η κατάσταση εξαιτίας της οποίας η Γαλλία έχει παραλύσει. Ο θρησκευτικός φανατισμός, σήμερα, καλύπτεται πίσω από την πολυπολιτισμική ιδεολογία της θυματοποίησης, παραλύοντας τους γαλλικούς θεσμούς. Και όπως παρατηρεί η Σώτη Τριανταφύλλου, «η άρνηση να παραδεχτούμε τον θρησκευτικό χαρακτήρα της απειλής σημαίνει ότι όχι μόνο παραλείπουμε να λάβουμε τα μέτρα που πρέπει να λάβουμε, αλλά, ακόμα χειρότερα, ότι παρέχουμε στους ιδεολόγους ισλαμιστές ένα ισχυρό βήμα για τη διάδοση αντιδυτικών αντικοσμικών απόψεων. Πρόκειται, δυστυχώς για όλους μας, περί πολέμου θρησκευτικής ιδεολογίας: οι ιδέες του σκοταδισμού εξαπλώνονται σε ένα ιστορικό συνεχές θρησκευτικής σκέψης που παροτρύνει στη βία, η οποία, στα δυτικά μάτια, πηγάζει πάντοτε από ορθολογικά παράπονα» (Αthens Voice, 14/1/2015).

Συμπέρασμα: μία δεκαετία μετά τη δολοφονική επίθεση στο Charlie Hebdo, και ενώ η ισλαμιστική τρομοκρατία στη Γαλλία έχει έκτοτε αποφέρει ακόμα 250 νεκρούς, εντυπωσιάζει η αδυναμία του προοδευτισμού να κατανοήσει τους λόγους για τους οποίους τότε δηλώσαμε «Σαρλί» χωρίς να το πιστεύουμε. Οι συνέπειες της αδυναμίας αυτής δεν πλήττουν απλώς τη Γαλλία. Σε μια κρίσιμη παγκόσμια συγκυρία δρούν παραλυτικά σε βάρος ολόκληρης της Ευρώπης – οι απειλές εναντίον της οποίας έχουν πολλαπλασιαστεί.

Παρότι δηλαδή δέκα χρόνια πριν δηλώναμε «Σαρλί», δεν το πιστεύαμε. Κι αυτό θα το πληρώσουμε.

Πηγή:/booksjournal.gr/editorials