Βαγγέλης Μαρινάκης. Τι σπρώχνει μια νεαρή επιστήμονα να εκτεθεί στον
δημόσιο χώρο και να ανοίξει την αφήγηση της Αθήνας, μιας πόλης που οι
κάτοικοί της δεν γνωρίζουν καλά – καλά ούτε τη συνοικία την οποία ζουν;
Με το πείσμα του ανθρώπου που διακατέχεται από βαθιά άγνοια κινδύνου η Κωνσταντίνα Μαρκόγλου απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, με μεταπτυχιακές σπουδές στη Διαχείριση Μνημείων, έρχεται να απαντήσει σε αυτό ακριβώς το ερώτημα, γεμάτη όρεξη να μεταδώσει τις γνώσεις της για το είναι αφήγηση σε κοινή θέα σήμερα και τι σημαίνει «ξέρω την Αθήνα μέσα από το ψηφιακό εγχείρημα HERITAGEnt».
Το OLAFAQ συναντήθηκε μαζί της στο Κουκάκι και μίλησε για τη σχέση της με την Αθήνα ως τόπο ζώσας μνήμης αλλά και πεδίο διαβίωσης.
– Πως γεννήθηκε η ιδέα του HERITAGEnt; Πότε παίρνει σάρκα και οστά;
Ως πρακτική δημιουργήθηκε μέσα από την διάθεσή μου να κάνω έρευνα, που στην Ελλάδα θεωρείται δυστυχώς λίγο χόμπι ακόμη. Σκέφτηκα ότι θα είχε ενδιαφέρον να μοιραστώ με το ευρύ κοινό μια πλευρά της επιστήμης που γνωρίζω στην πιο εκλαϊκευμένη της πτυχή. Πίστευα και πιστεύω ότι υπάρχει ανταπόκριση αν προσφέρεις κάτι ουσιαστικό σε επίπεδο γνώσης. Σαν ιδέα υπήρχε ήδη από την περίοδο της καραντίνας όπου η συλλογική ανάγκη να βγαίνουμε και να κάνουμε πιο παραγωγικά πράγματα συναντήθηκε με την ατομική μου ανάγκη να δω πως οι άλλοι βλέπουν τη γειτονιά τους. Τη βλέπουν ως διέξοδο, ξέρουν τη γειτονιά τους, ξέρουν τι κρύβεται πίσω από τα κτίρια και τους δρόμους που περπατούν ή αγνοούν όλες αυτές τις πτυχές; Στο κενό εκείνο έρχεται το HERITAGEnt ως blog , με υλικό που είχα μαζέψει και το οποίο δημοσίευμα στη λογική του τι μπορείς να επισκεφθείς κοντά στη γειτονιά σου ώστε να έχεις μια ενδιαφέρουσα μέρα. Και στην πορεία, το 2022 άνοιξα το Instagram. Mε προβλημάτισε πως κάνω ένα τέτοιο περιεχόμενο εύπεπτο και προσβάσιμο αλλά μετά από ένα διάστημα μια γλώσσα που να ταιριάζει στα social media δίχως να αναιρεί το επιστημονικό υπόβαθρο. Η πρώτη φάση της σχέσης μου με την ιστορία της πόλης βέβαια ξεκινάει ήδη από το 2017, από την πρακτική μου στο ΚΠΙΣΝ, όταν έκανα τις αρχιτεκτονικές ξεναγήσεις. «Κόλλησα» με όλο αυτό, βρήκα κάτι μαγικό στη σχέση ανάμεσα στο αφήγημα και τον αφηγητή. Αυτή η διαδικασία, να μιλάω με τον κόσμο για ιστορίες και μνήμες έγινε κάτι παραπάνω από δουλειά, έγινε πάθος.
– Υπάρχει κάποιο «κλειδί» στην ίδια τη διαδικασία της αφήγησης, κάποιου είδους μυστικό στο πως επικοινωνείς την γνώση σου;
Είναι πολύ σημαντικό να ακούς, γιατί εσύ ξέρεις κάτι που άκουσες αλλά δίνεις αφορμή να ακουστεί το βίωμα κάποιου. Μπορεί να ξέρω ότι ένα κτήριο έχει σημάδια από τις μάχες στα Δεκεμβριανά στο Παγκράτι ή στη Λεωφόρο Αμαλίας και να έρθει στην επιφάνεια μια αφήγηση για ένα άλλο ιστορικό γεγονός, η οποία εμπλουτίζει την ιστορική επιστήμη, την επαναφέρει στον κοινωνικό της ρόλο. Αυτό που κάνουμε είναι κάτι πέρα από ξενάγηση, απουσιάζει η εμπορική διάσταση στην προσπάθειά μας.
– Το κομμάτι της εξερεύνησης της πόλης είναι ενδιαφέρον; Πως τσεκάρεις τι και πως, δεν υπάρχει ο κίνδυνος να ενσωματωθούν αφηγήσεις που δεν επιβεβαιώνονται πάντα;
Για τα περισσότερα μνημεία ή κτήρια η διασταύρωση γίνεται μέσα από το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο. Σε διαφορετική περίπτωση θα αναζητήσω την επιβεβαίωση σε λήμματα ή σε αρχεία της Monumenta ή σε ψηφιακά αποθετήρια πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Αν έχω περισσότερες απορίες θα απευθυνθώ σε ακαδημαϊκούς που έχουν βαθύτερη γνώση. Και αν δεν μπορέσω να διασταυρώσω κάτι πολύ απλά δεν θα συμπεριληφθεί στην αφήγησή μου.
– Κάτι περίεργο που έχει συμβεί στην διάρκεια της αφήγησης ή ως σχόλιο στα social media;
Κατά τη διάρκεια των περιπλανήσεων δεν μου έχει συμβεί κάτι αξιοπερίεργο, όλοι προσέρχονται με ειλικρινή διάθεση. Στα social media από την άλλη υπάρχει μια προκατάληψη απέναντι στα μνημεία της οθωμανικής περιόδου, ορισμένοι δεν θεωρούν πως είναι μέρος της κληρονομιάς μας. Εν τοιαύτη περιπτώσει όσα τεκμήρια και να δώσεις όποιος έχει τέτοια μονομέρεια στην ανάγνωσή του δεν έχει καμία διάθεση να ακούσει αυτό που έχεις να του πεις. Επίσης θέματα που έχουν να κάνουν με τραυματική μνήμη πάντα θα υπάρχει η αντίθετη άποψη, ειδικά στα πολιτικά θέματα. Εκεί ξύνεις πληγές ανθρώπων αλλά οφείλεις να το αποδεχτείς και να προχωρήσεις. Υπάρχει πάντως γενικά μια συγκεκριμένη ποιότητα με όσους εμπλέκονται δια ζώσης ή ψηφιακά με το HERITAGEnt.
– Νιώθεις την ανάγκη να προχωρήσεις το εγχείρημα σου το επόμενο διάστημα και με τι τρόπο;
Το κομμάτι με το οποίο θα ήθελα κάποια στιγμή να ασχοληθώ περισσότερο θα ήταν αυτό της χρηματοδότησης, να μπει δηλαδή το εγχείρημα σε μια διαδικασία χρηματοδότησης ώστε να έχουμε τους πόρους να κάνουμε παραπάνω πράγματα από άποψη παραγωγής, για παράδειγμα κατά τη διάρκεια των περιπάτων να μπορούμε να έχουμε booklets με ιστορικές πληροφορίες. Θέλω να κάνω περισσότερες δράσεις με αντικείμενο τη δημόσια ιστορία, να ανοίξω το περιεχόμενο και σε άλλα πεδία μέσα από μια συνεργασία και με άλλους επιστήμονες. Στο μυαλό μου υπάρχει πάντα το δίπολο ιστορία αρχιτεκτονικής κληρονομιάς – ακαδημαϊκός κόσμος. Αυτό θα ήθελα να το αναπτύξω, δίχως να αφαιρέσω τον δημόσιο χαρακτήρα από ότι κάνουμε. Θα ήθελα να βγάλουμε το project εκτός Αθήνας ή και Αττικής. Είναι πολλές οι επιθυμίες και τα ερεθίσματα που προκύπτουν μέσα από το HERITAGEnt, το ζήτημα είναι να βρεθεί μια φόρμουλα ώστε να μεγαλώσει το πεδίο δράσης μας στο μέλλον.
Μέσα από αυτή τη διαδικασία τι έχεις αγαπήσει στην Αθήνα και τι σε απωθεί σε αυτή;
Λατρεύω την Αθήνα και το χάος της. Θα μπορούσε να είναι πιο όμορφη πόλη σίγουρα. Αλλά θα μπορούσαμε να συνεισφέρουμε μέσα από τη συλλογική μας δράση στο πόσο βελτιώνεται η πόλη μας. Το αφήγημα που δουλεύουμε ως HERITAGEnt βασίζεται ακριβώς στην ανάγκη να εκπαιδεύσουμε έναν κόσμο να αγαπάει την πόλη, αλληλεπιδρώντας με αυτή. Αυτό το γεγονός κληροδοτεί στη συνέχεια μια γνώση για την πόλη που καταλήγει σαν αλυσίδα στον Δήμο. Όσο μαθαίνουμε τον τόπο που ζούμε διεκδικούμε περισσότερα για αυτόν.
Πηγή: olafaq.gr/people/interviews
