Ο πόλεμος που προκάλεσε ο Πούτιν είναι η πιο ορατή. Το θέμα για όσους δε θέτουν ζήτημα ανατροπής του καπιταλισμού και εξόδου από την Ε.Ε, είναι πως μέσα στο υπάρχον σύστημα είναι υποχρεωμένη να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση και προφανώς και η αντιπολίτευση το οικονομικό πρόβλημα και άρα υπάρχει μεγάλη ανάγκη για συγκεκριμένα αποτελεσματικά μέτρα. Όλα αυτά μπορεί να τα διαπιστώσει ο καθένας μιας και ξεκινούν από την καθημερινότητά του.

Όμως δυστυχώς λίγοι είναι εκείνοι οι συμπολίτες μας που έχουν το κατάλληλο μπακράουντ και βρίσκονται στη θέση ώστε να είναι ικανοί να διακρίνουν τη μεγάλη εικόνα και να ξεχωρίσουν τους ντόπιους παράγοντες που μαυρίζουν όχι μόνο το σήμερα αλλά τουλάχιστον και το κοντικό αύριο. Και βλέποντας την μεγάλη εικόνα, τη δική μας και της Ε.Ε, να αρχίσουν να συζητούν για τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν το συντομότερο μπας και κάπως αρχίσει να βελτιώνεται η αδύναμη οικονομίας μας μπαίνοντας σε φάση ανάπτυξης. Διάφοροι ερευνητές, επιτροπές, ινστιτούτα, πανεπιστημιακοί, οργανισμοί και συλλογικότητες προσπαθούν να φωτίσουν το πεδίο και να στρέψουν το ενδιαφέρον στις ρίζες του προβλήματος. Και κάποιοι αρθρογράφοι βοηθούν να πάρουμε μία μυρωδιά για τη φάση που βρισκόμαστε. 

Ένας από αυτούς είναι ο Κώστας Καλλίτσης που στο άρθρο του "Παραπαίοντας προς την ύφεση" από τη δική του γωνιά βοηθάει με τα λίγα, σαφή και καλά του και με τις ερωτήσεις του να δούμε όσο πιο καθαρά γίνεται το δάσος και να το συνδυάσουμε με το δέντρο μας και με τα δένδρα των γύρων μας. Και ίσως αυτό μας επιτρέψει να φτιάξουμε μία γνώμη για το τι θα πρέπει να απαιτήσουμε από το πολιτικό προσωπικό της χώρας και της Ε.Ε. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι από όποια γωνιά και αν κοιτάξουμε την οικονομία, τα μαντάτα δεν είναι καθόλου καλά και οι κάθε λογής ξορκισμοί μόνο για στάχτη στα μάτια μας προσφέρονται. 

Η διεθνής οικονομία βαίνει προς επιβράδυνση της μεγέθυνσής της ή και σε αρνητικούς ρυθμούς μεταβολής. Μια αιτία είναι η παράταση του πολέμου στην Ουκρανία: όλες οι μετριοπαθείς προβλέψεις στηρίζονται στην υπόθεση ότι ο πόλεμος θα λήξει σε λίγες εβδομάδες, ενώ φαίνεται ότι ίσως διαρκέσει μήνες ή χρόνια – ο «περίπατος» εξελίσσεται σε τακτικό πόλεμο δύο κρατών, με άγνωστη διάρκεια, αβέβαιο αποτέλεσμα, απροσδιόριστη κλιμάκωση. Δεύτερη αιτία, η εξάπλωση της πανδημίας στο εργοστάσιο του κόσμου, την Κίνα: «Να συνεργαστούμε για να προστατέψουμε τη ζωή και την υγεία των ανθρώπων, χωρίς αυτά δεν υπάρχει ανθρώπινη ανάπτυξη και πρόοδος», είναι το σύνθημα με το οποίο ο Σι Τζινπίνγκ, ενόψει του κρίσιμου συνεδρίου του ΚΚ Κίνας, παίρνει επάνω του την πολιτική των αυστηρών lockdowns σε 70 μεγαλουπόλεις – δεν αποκλείεται αύριο και στο Πεκίνο.

Τρίτη αιτία είναι η αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, με τον σταδιακό περιορισμό του ύψους έκδοσης νέου χρήματος από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες και τη σταδιακή άνοδο των επιτοκίων, για να αντιμετωπιστεί ένας πληθωρισμός που σημειώνει ρεκόρ 40ετίας. Αν πράγματι αντιμετωπίζεται με αυτόν τον τρόπο, είναι ένα θέμα στο οποίο υπάρχουν ζωηρές διαφωνίες. Αν ο σκληρός πυρήνας του προβλήματος δεν προκαλείται από την υπερβάλλουσα ζήτηση, αλλ’ είναι τα διαρθρωτικά προβλήματα στον τομέα της παραγωγής ενέργειας, το κλείσιμο μονάδων παραγωγής λόγω πανδημίας, η διακοπή τροφοδοσίας λόγω πολέμου, σε τι, άραγε, θα συνεισφέρει θετικά μια άνοδος των επιτοκίων; Και ειδικά στην Ευρώπη: αν η αναιμική ανάκαμψη επιδεινωθεί εξαιτίας της παράτασης – διεύρυνσης του πολέμου, σε τι άραγε βοηθάει η άνοδος των επιτοκίων, ει μη μόνον στη μετατροπή αυτής της επιβράδυνσης σε ύφεση;

Οι κεντρικές τράπεζες καλούνται να επιλύσουν ένα πρόβλημα που, σε προηγούμενη φάση, είχαν κληθεί (δημοκρατικά, συναινετικά, από όλους…) να δημιουργήσουν, με την έκδοση άφθονου χρήματος με προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, για να αντιμετωπιστεί η χρηματοπιστωτική κρίση αρχικά και, στη διετία, η κρίση της πανδημίας. Τα εργαλεία τους όμως είναι περιορισμένα. Ισως μπορούν να γίνουν και επικίνδυνα. Για να αντιμετωπιστεί με κλασικά μονεταριστικά εργαλεία ένας πληθωρισμός της τάξης του 6% ή του 8%, θα πρέπει να αυξηθούν κατακόρυφα τα επιτόκια, σε ύψος που θα καταστρέψει τη ζήτηση και θα οδηγήσει σε αδυναμία εξυπηρέτησης πανδημικών και άλλων χρεών από υπερχρεωμένα νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κράτη. Υπάρχει, άραγε, κάποιος Βόλκερ διατεθειμένος, αποφασισμένος και με ισχυρή εξουσία να το κάνει;… Κι αν ακόμα υπάρξει, είμαστε βέβαιοι ότι θέλουμε να περιορίσουμε τον πληθωρισμό τροφοδοτώντας την ύφεση και την ανεργία; Δεν είναι αρκετά όσα, ήδη σήμερα, παραπέμπουν στην Ευρώπη του μεσοπολέμου.

Μιλώντας για την Ευρώπη: λέγεται συνήθως ότι η Ευρώπη αναπτύσσεται και δυναμώνει μέσα από τις κρίσεις της. Αυτό έχει συμβεί μέχρι σήμερα. Δεν είναι νομοτελειακό. Δεν είναι αυτονόητο ότι το ίδιο θα συμβεί στη σημερινή κρίση. «Καίγοντας» χρόνο, μια με πρόσχημα τις γερμανικές εκλογές, την άλλη με τις γαλλικές προεδρικές, η Ευρωπαϊκή Ενωση φτάνει ανέτοιμη στο ραντεβού με τη χειρότερη κρίση που έχει αντιμετωπίσει στην ιστορία της, λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του πολέμου και την ενεργειακή κρίση με διαδικασίες αλληλεγγύης; Πήραν οι ευρωπαϊκές ηγεσίες το μήνυμα της Γαλλίας – που δεν αφορά μόνο τη Γαλλία; Ή όλα επαφίενται στην Κριστίν Λαγκάρντ; Θα μας το πει η Σύνοδος Κορυφής. Αν και, αν είχαν πάρει το μήνυμα θα έκαναν τη Σύνοδο Κορυφής χθες, όχι στις 30 Μαΐου. Μακάρι να αποδειχθεί ότι κάνω λάθος.

Πηγή:  kathimerini.gr/opinion