Ίσως, όπως ακούγεται, γιατί η επιτροπή είδε σ'αυτήν έναν άνθρωπο που δεν έχει φθαρεί από παιχνίδια εξουσίας και δεν έχει τριβές στον χώρο, εν ολίγοις είναι χαμηλών τόνων και με όχι και τόσο μεγάλη ανάγκη για προσωπική προβολή, όπως έχουν δείξει μέχρι σήμερα τα πράγματα. Πάντως για τους ανθρώπους έξω από τον χώρο του θεάτρου, είναι ακόμα μια σχεδόν άγνωστη· αυτό είναι και καλό και κακό, δηλαδή ο τρόπος που θα τη γνωρίσουν και το προφίλ που θα παρουσιάσει είναι στο χέρι της.
Το βέβαιο είναι ότι απ'ότι φαίνεται η διαδοχή στο Εθνικό θα γίνει ομαλά. Ο απερχόμενος καλλιτεχνικός διευθυντής Γιάννης Μόσχος που δείχνει να τη στηρίζει δημοσίως, θα την προετοιμάσει για τον ρόλο της και μεταξύ τους δεν θα ειπωθούν μόνο οι τυπικές κουβέντες που λέγονται συνήθως στις συνεντεύξεις Τύπου παράδοσης - παραλαβής (που από κάτω βράζει το καζάνι και ξεκαρφώνεται το σύστημα).
Το Εθνικό βρίσκεται σε καλή κατάσταση σήμερα, αλλά του λείπουν οι προτάσεις που θα φέρουν στις μεγάλες σκηνές του νέα πρόσωπα και σημαντικές σκηνοθεσίες με μεγαλύτερη αποδοχή. Το στοίχημα του Εθνικού είναι περίπλοκο ήδη, αναζητούνται παραστάσεις που θα γεμίσουν τις αίθουσες και θα είναι «φρέσκες», ευρείας αποδοχής, δημοφιλείς και ανταγωνιστικές με αυτές της ελεύθερης αγοράς. Η Χιώτη δεν θα έχει πίστωση χρόνου, δυστυχώς, και πρέπει να διαλύσει γρήγορα τις αμφιβολίες για την «πίστη» της στο καλό και ποικίλο θέατρο που θα γεμίσει τις αίθουσες γιατί, κακά τα ψέματα, δεν μπορείς να έχεις άδειες αίθουσες στο Εθνικό ή να πειραματίζεσαι – μετά την περίοδο της καλλιτεχνικής διεύθυνσης Χουβαρδά λίγοι έχουν ρισκάρει.
Οι σκεπτικιστές συζητούν το κατά πόσο η μεθοδική, εργατική και προσηλωμένη στο ερευνητικό θέατρο Αργυρώ Χιώτη θα μπορέσει να αποτινάξει την ταμπέλα του «πειραματικού θεάτρου» και να ασχοληθεί με την κοινότητα και ένα πεδίο που είναι ευρύ και ενδιαφέρον και εκτός των τειχών των θεσμών.
Η Αργυρώ Χιώτη κατέθεσε τον φάκελό της, βάζοντας για δεύτερη φορά υποψηφιότητα για καλλιτεχνική διευθύντρια. Την προηγούμενη φορά είχε καταθέσει πρόταση για συλλογική διοίκηση του θεάτρου μαζί με τους Ακύλλα Καραζήση και Νίκο Χατζόπουλο, κάτι που ήταν ενδιαφέρον, αλλά κόλλησε σε ζητήματα «τεχνικά» και γραφειοκρατικά που είναι σπαζοκεφαλιές για δυνατούς λύτες, και θα τα βρει κι εκείνη μπροστά της.
Αυτήν τη φορά, η Χιώτη κατέθεσε υποψηφιότητα θέλοντας να κάνει ένα διάλειμμα από την ατομική επαγγελματική της δραστηριότητα, φιλοδοξώντας να φέρει στο Εθνικό νέο κόσμο, νέους συνομιλητές, νέο πνεύμα. Σε αντίθεση με όσους πιστεύουν ότι είναι σε χαλαρή σύνδεση με την κοινότητα, αν συζητήσει κάποιος μαζί της, θα διαπιστώσει γρήγορα ότι έχει καλή γνώση της αγοράς και επιμένει ότι είναι ώρα η γενιά της να έχει θέση ενεργή, να μη φοβάται το σύστημα και να το βοηθήσει με ωραίες ιδέες να ανοιχτεί σε μια δημιουργικότητα που βλέπουμε σήμερα να υπάρχει διστακτικά στις κρατικές σκηνές. Η πρότασή της, που κέρδισε στα σημεία και τελικά προκρίθηκε, αφορά ένα θέατρο που θα αγκαλιάζει και το πειραματικό και το mainstream.
Η Αργυρώ Χιώτη αποφοίτησε από την πρώτη Δραματική Σχολή «Μορφές» του θεάτρου Εμπρός το 2000, σπούδασε σκηνοθεσία και δραματουργία (Theorie et pratique des arts) στο Πανεπιστήμιο της Provence στη Γαλλία το 2006 και έχει δημιουργήσει ένα πολύ αξιόλογο δίκτυο, ζωντανό και ενεργό, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κυρίως στον γαλλόφωνο κόσμο. Η γνώση του τι συμβαίνει στην Ευρώπη είναι σήμερα πιο απαραίτητη από ποτέ, αν θέλουμε να συνδεθούμε με τον χώρο, και δεν εννοούμε μόνο την αποστολή παραστάσεων αρχαίου δράματος ή συναντήσεις με την «ομογένεια».
Από το 2006 μέχρι σήμερα έχει σκηνοθετήσει 23 παραστάσεις με την ομάδα VASISTAS ή στο πλαίσιο συνεργασιών με τους περισσότερους μεγάλους θεατρικούς οργανισμούς της Ελλάδας (Εθνικό Θέατρο, Κρατικό Θέατρο, Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση κ.ά.) και άλλους φορείς (Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Εθνική Λυρική Σκηνή, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, κ.α.), καθώς και με μεγάλους οργανισμούς του εξωτερικού, που παρουσιάστηκαν στην Ελλάδα, σταθερά στη Γαλλία και κατ’ επανάληψη σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Τώρα είναι ένα θέμα πως αν έχει ως στόχο και το ευρύ κοινό πως θα το καταφέρει αυτό όταν δεν το πέτυχε με τις παραστάσεις της; Το προφανές είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια δεν θα το είχει ως στόχο.
Η Αργυρώ Χιώτη, σε μια παλιότερη συζήτησή μας σχετικά με την ακανθώδη «εξωστρέφεια» του ελληνικού θεάτρου, μου έχει πει ότι πιστεύει πως αυτή δεν μπορεί να συμβεί αν δεν αποτελέσουμε μέρος ενός διεθνούς δικτύου. Για παράδειγμα, η ίδια είναι ενεργό μέλος του Rencontres des arts de la scène en Méditerranée (Συναντήσεις Καλλιτεχνών της Μεσογείου), γεγονός που ανοίγει μια προοπτική να δείξουμε το θέατρο που κάνουμε και στα Βαλκάνια και στη Μεσόγειο. Στο πλαίσιο αυτών των συναντήσεων, πιστεύει πολύ ότι εξωστρέφεια δεν σημαίνει μόνο να πουλάμε παραστάσεις αλλά και να κάνουμε συνεργασίες, ισότιμες συμπαραγωγές, διεθνείς συναντήσεις με θεσμούς και καλλιτέχνες.
Θαύματα δεν μπορεί να κάνει ένας καλλιτεχνικός διευθυντής, ας μη γελιόμαστε. Και αντίθετα με όσα πιστεύουμε, αυτές οι θέσεις-ηλεκτρικές καρέκλες έχουν «τεχνικά» προβλήματα και προκλήσεις όχι μόνο εδώ αλλά και σε κάθε μέρος του κόσμου όπου υπάρχει κρατικός οργανισμός, ούτε μπορεί εύκολα να συμβούν εξισώσεις στο τοπίο. Ωστόσο η Αργυρώ Χιώτη βάζει και μια παράμετρο σοβαρή στη συζήτηση που έχει ανοίξει για την ηθική των πραγμάτων, τον τρόπο που κάνουμε θέατρο, με σοβαρότητα, άποψη, στάση και θέση.
Προφανώς, έτσι θα πρέπει να προχωρήσει. Εκείνη θα πρέπει να μετακινηθεί, να μάθει γρήγορα το σύστημα και τι μπορεί να κάνει κάποιος μέσα σε αυτό, να αξιοποιήσει τις υπάρχουσες δυνάμεις, να μη στοιχηματίσει μόνο σε άντρες μεγαλύτερης ηλικίας στις κεντρικές σκηνές του Εθνικού, όπως συμβαίνει –κι αυτό, δυστυχώς, ανατρέπεται δύσκολα–, αλλά να αγκαλιάσει όλες τις γλώσσες που απαρτίζουν το ελληνικό θέατρο. Ως οπαδός του συλλογικού μοντέλου, θα είναι ευχής έργο να ρισκάρει και έξω από τη μικρή περιοχή και να μοιράσει το παιχνίδι. Ας είμαστε αισιόδοξοι, ως γνωστόν, η αλήθεια είναι κόρη του χρόνου.
Αποσπάσματα από το άρθρο της Αργυρώ Μποζώνη: η Αργυρώ Χιώτη: Ένα «αουτσάιντερ» στο τιμόνι του Εθνικού Θεάτρου
