Που οφείλεται αυτή η άνοδος της τιμής του; 

Είναι αποτέλεσμα αλλαγών στη συνάρτηση της προσφοράς και της ζήτησης.

Αυξήθηκε η ζήτηση ή μειώθηκε η προσφορά;

Η ζήτηση ήταν σταθερή. Μειώθηκε όμως σημαντικά η προσφορά. Πιο συγκεκριμένα, η κύρια αιτία είναι η κατακόρυφη πτώση στην παραγωγή του ελαιόλαδου στην Ισπανία, τον ισχυρότερο παίχτη της αγοράς που διαμορφώνει την τάση της παγκόσμιας αξίας του, και όπου μια σειρά καθόλου ευνοϊκών καιρικών συνθηκών συρρίκνωσαν την πλούσια ελαιοπαραγωγή της δημιουργώντας ένα τεράστιο παγκόσμιο έλλειμα. Τώρα η Ισπανία, που δεν θέλει να χάσει την πρωτοκαθεδρία στην αγορά του λαδιού, αγοράζει από τις άλλες χώρες και από εμάς εννοείται, στις τρέχουσες τιμές. 

Οι κακές καιρικές συνθήκες θα επηρεάσουν την παραγωγή του λαδιού και τις επόμενες χρονιές; 

Οι κακές χρονιές που οφείλονται σε «διαδοχικές περιόδους ασυνήθιστης ξηρασίας, σε παρατεταμένους καύσωνες που σε συνδυασμό με την λειψυδρία καταστρέφουν τις ελιές, αποδυναμώνοντας ταυτόχρονα τους ελαιώνες και δημιουργώντας αλυσιδωτές συνέπειες και για την παραγωγή των επόμενων ετών. Οπότε ναι. 

Άλλα δεδομένα; 

Σύμφωνα με το παρατηρητήριο του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιόλαδου, το τελευταίο εξάμηνο καταναλώθηκαν παγκοσμίως 3,1 μεγάτονοι ελαιόλαδου, δηλαδή 400.000 τόνοι περισσότεροι από όσους παρήχθησαν στο αντίστοιχο διάστημα.

Σ'εμάς ποια είναι τα δεδομένα; 

Η παγκόσμια έλλειψη φέρνει, λοιπόν, μαζί της τρομακτικές αυξήσεις στις τιμές του ελαιόλαδου, μαζί και στη χώρα μας, όπως συμπεραίνει και το Διεθνές Συμβουλίο Ελαιόλαδου μέσα από την παρατήρηση των τιμών στις περιοχές του Χαέν της Ισπανίας, του Μπάρι της Ιταλίας αλλά και των δικών μας Χανίων της Κρήτης. Και οι τρείς αυτές περιοχές έχουν επιλεχθεί ως αντιπροσωπευτικές για τη μελέτη των τριών μεγαλύτερων ελαιοπαραγωγών της Ε.Ε. λόγω της πλούσιας παραγωγής τους – άλλωστε η Μεσογειακή τριάδα των κρατών καλύπτει περισσότερο από το 60% της παγκόσμιας παραγωγής, και κατ’ επέκταση οι τιμές τους έχουν μεγάλο αντίκτυπο σε άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες και στα έλαια που σκοπεύουν να εξαγάγουν.

Ποιες είναι οι τιμές του λαδιού τις τελευταίες μέρες στις τρεις μεσογειακές χώρες; 

Στο Χαέν οι τιμές του παρθένου ελαιόλαδου αγγίζουν σήμερα τα 471 ευρώ/100 κιλά (αύξηση 50%), στο Μπάρι η τιμή ξεπερνά τα 600 ευρώ/100 κιλά (αύξηση 44%), ενώ στα Χανιά το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο πωλείται στα 405 ευρώ/100 κιλά, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 37% από την περσινή τιμή.

Σε ποιους λόγους οφείλεται η μείωση της παραγωγής στην χώρα μας; 

Σε τρεις λόγους. Ο πρώτος έχει να κάνει με τη φυσιολογία του δέντρου της ελιάς: η περσινή ήταν μια εξαιρετική χρονιά για το ελληνικό ελαιόλαδο, συνεπώς φέτος ήταν αναμενόμενο πως η παραγωγή θα είναι σχετικά πεσμένη. Ο δεύτερος αφορά το κλίμα, τις θερμοκρασίες του φετινού χειμώνα οι οποίες ήταν υψηλότερες από αυτές που θέλει η ελιά τον χειμώνα για να μπορέσει να δέσει ο καρπός της – κάτι που βέβαια έχει ξανασυμβεί πριν ακόμα αρχίσουμε να βιώνουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. 

Ο τρίτος παράγοντας της μειωμένης παραγωγής απασχολεί περισσότερο τους μεγαλύτερους ελαιοπαραγωγούς και σχετίζεται με το γεγονός πως πριν από έναν χρόνο παρουσιάστηκε τεράστια έλλειψη εργατικών χεριών στους ελαιώνες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μαζευτούν οι ελιές μέχρι και τον Μάρτιο, κάτι που έχει ολέθριες επιπτώσεις στην παραγωγή της επόμενης χρονιάς.

Ποια είναι η πρόβλεψη για τη χρονιά 2023-24;

Η γενική πρόβλεψή του για την χρονιά 2023-2024 είναι αρκετά δυσοίωνη: εκτιμά πως η ακρίβεια θα επιμείνει, καθώς εξακολουθεί να υπάρχει το έλλειμμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης που σήμερα υπολογίζεται περί τους 400.000 τόνους και το οποίο δεν αποκλείεται να διογκωθεί. Με αυτά τα δεδομένα και με την επισήμανση ότι τα παγκόσμια αποθέματα βρίσκονται στα μικρότερα επίπεδα, αναμένονται εξωφρενικές αυξήσεις που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει. 

Ποιες είναι οι τιμές του λαδιού στα σούπερ μάρκετ; 

Αυτήν τη στιγμή, οι τιμές στο ράφι κυμαίνονται από 10 ευρώ το λίτρο για ένα λάδι ετικέτας σούπερ μάρκετ μέχρι τα 30 και τα 40 ευρώ το λίτρο για υψηλής ποιότητας ελαιόλαδα. Το 90% των ελαιόλαδων στο ράφι, σε φιάλη του ενός λίτρου, κυμαίνονται μεταξύ 10,5 - 13,5 ευρώ με έντονα ανοδική τάση αφού μόνο το τελευταίο εικοσαήμερο παρατηρήθηκε αύξηση 8% στις τιμές.

Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις;  

Οι αστρονομικές τιμές του ελαιόλαδου αναπόφευκτα θα οδηγήσουν κάποια στιγμή και στην μείωση της ζήτησης, καθώς οι καταναλωτές θα στρέψουν το ενδιαφέρον τους προς πιο προσιτές εναλλακτικές λύσεις. Την ώρα που το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο αρχίζει να φαίνεται απλησίαστο για καθημερινή χρήση, πολλοί στρέφονται στο σπορέλαιο. Τα σπορέλαια όμως είναι κίνδυνος θάνατος για την υγεία μιας και δεν έχουν αντιοξειδωτικές ουσίες και έτσι ακόμη και με την απλή θέρμανση οξειδώνονται παράγοντας υποπροϊόντα ιδιαίτερα βλαπτικά για την υγεία. Μία καλή εναλλακτική λύση για να αποφύγουμε το σπορέλαιο οι ειδικοί προτείνουν το πυρηνέλαιο. 

Κάποια συμβουλή; 

Πρέπει να βγάλουμε το λάδι από τη μαγειρική μας και να το χρησιμοποιούμε ίσως μόνο για κρύες παρασκευές, σε σαλάτες και σάλτσες, σε μια έκτακτη περίπτωση, σίγουρα όχι στην καθημερινή μας διατροφή.