Η Μπίλι Χόλιντεϊ ( Φιλαδέλφεια, 1915, μεγάλωσε στη Βαλτιμόρη - Νέα Υόρκη, 1959), αυτή η νέγρα τραγουδίστρια και τραγουδοποιός της τζαζ και των μπλουζ ήταν μια εποχή που την άκουγα συχνά και κάθε φορά με ταξίδευε πάλλοντας μυστικές χορδές μου στα πέρα από την τρέχουσα καθημερινότητα ενδότερά μου. Θεωρείται πάντως αν όχι η καλύτερη σίγουρα μία από τις καλύτερες τραγουδίστριες από τους λάτρεις της τζαζ και επηρέασε πολλές από τις τραγουδίστριες της επόμενης γενιάς. Η ταινία εξιστορεί ένα μέρος της μυθιστορηματικής προσωπικής ιστορία της Χόλιντεϊ και κεντράρει στη στοχοποίησή της από το FBI εξ αιτίας του τραγουδιού του Abel Meeropol «Strange Fruit». Τραγούδι που αναφερόταν στο λιντσάρισμα των μαύρων ιδιαίτερα στο Νότο τη δεκαετία του '30 και του '40 και που το ηχογράφησε η Χόλιντεϊ το 1939. Αυτό το τραγούδι που επέμενε να το τραγουδά με ένα τελετουργικό τρόπο παρόλες τις απειλές που δεχόταν διαρκώς από επώνυμους και ανώνυμους λευκούς με ή δίχως στολή, ήταν η αιτία για την προσαγωγή της σε δίκη το 1947 και την καταδίκη της για χρήση ναρκωτικών, που ήταν το πρόσχημα, σε ένα χρόνο. Να σημειώσουμε εδώ ότι υπήρξε από τις πρώτες Αφροαμερικανίδες τραγουδίστριες που συμμετείχαν σε ορχήστρα λευκών, συνεργαζόμενη με τον Άρτι Σο (Artie Shaw) το 1938, και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1940 αποτελούσε μία από τις δημοφιλέστερες τραγουδίστριες.
Strange Fruit σε μετάφραση του Νάσου Βαγενά.
Δέντρα του Νότου με παράξενη σοδειά:
Αίμα στις ρίζες, αίμα στα κλαδιά,
μαύρα κορμιά αιρούνται στον αέρα
με την πνοή του Νότου δώθε πέρα.
Ειδυλλιακό τοπίο, χαρά της Οικουμένης:
μάτια πρησμένα, στόματα ανοιχτά,
γλυκό μανόλιας άρωμα σε ξενυχτά,
κι άξαφνα οσμή σάρκας καμένης.
Εδώ καρπός τροφή για τα κοράκια,
καρπός για να μαζέψει τη βροχή,
καρπός για να ρουφήξει τον αέρα,
καρπός για να σαπίσει από την αρχή,
καρπός για να πέσει από τα κλαδιά.
Καρπός, εδώ η παράξενη πικρή σοδειά.
Τους στίχους αυτούς τους βρήκα στο βιβλίο "Τα δένδρα" του Percival Everett. Πρόκειται για ένα σύγχρονο αστυνομικό που στο βάθος έχει ως θέμα τα λυντσαρίσματα και τις δολοφονίες νέγρων. Αν και το θέμα του είναι στενάχωρο, εξ αιτίας όμως, των ευφυών και χιουμοριστικών διαλόγων του συν ένα σουρεαλιστικό στοιχείο που το διατρέχει όπως και μία λυτρωτική έξοδος, τελικά με κράτησε, πράμα που σημαίνει ότι έστω και σε δόσεις το διάβασα όλο.
Κάποια στιγμή συγκρίνοντας με όσα μαθαίνουμε από δω κι από κει για τη στάση των λευκών και του κράτους τον 21ο απέναντι στους αφροαμερικούς και τους ισπανόφωνους, αναρωτήθηκα αν κάτι έχει εμφανώς αλλάξει προς το καλύτερο στις σχέσεις τους από τη δεκαετία του '30. Και αν μετά από τους πολλούς και μεγάλους αγώνες που έδωσαν οι φυλετικές μειονότητες, άραγε κάτι σημαντικό επί της ουσίας έχει αλλάξει και στην καθημερινή ζωή τους και τις προσδοκιές τους. Αν ναι, αυτό δεν είναι ένα ελπιδοφόρο μήνυμα;
