Για την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας να πούμε ότι εορτάζεται στις 8 Μαρτίου κάθε χρόνο ως ημέρα μνήμης των αγώνων του κινήματος για τα δικαιώματα των γυναικών και υιοθετήθηκε από τον ΟΗΕ το 1975. Κάθε μέρα όλο και περισσότερες γυναίκες έδωσαν και δίνουν τους τελευταίους αιώνες σε όλον τον κόσμο ποικίλους αγώνες εμπλουτίζοντας τις διεκδικήσεις τους. Αγώνες, είτε στην προσωπική τους ζωή είτε στη δημόσια σφαίρα, αγώνες ενάντια στην πατριαρχία και στις πάσης φύσεως αδικίες. Για όποιον/α ενδιαφέρεται: Συνοπτικά η ιστορία της καθιέρωσης την 8 Μαρτίου ως παγκόσμια ημέρα της γυναίκας
Μια τέτοια μέρα είχα σκεφτεί πολλά χρόνια πριν, πως ένας κόσμος χωρίς γυναίκες θα'ταν πληκτικός μέχρι θανάτου. Μια άλλη φορά είχα θυμηθεί ότι το παιχνίδι με τις γυναίκες με ανέβαζε/έφτιαχνε κάθε φορά που ένιωθα ότι παιζόνταν επί ίσοις όρους ( όσο δυνατό μπορεί να είναι αυτό, μιας και οι άντρες αποκτούν από την ημέρα της γέννησής τους κάποια προνόμια) και μια τρίτη φορά ήταν που πέρασαν από το μυαλό μου σαν ταινία αγώνες γυναικών που τις είδα εν δράση και τις είχα θαυμάσει.
Να και μία ερώτηση επί του θέματος. Δεν έχω φτιάξει μια πειστική εξήγηση που να μην έχει στο κέντρο της το '¨έτυχε", του γιατί οι μεγαλύτερες λύπες και χαρές στη ζωή μου προέκυψαν εξ αιτίας κάποιων γυναικών. Για τις λύπες να διευκρινίσω, ότι αναφέρομαι, όχι μόνο στις πληγές που μου άνοιξαν αλλά και στους πόνους που τους προκάλεσα. Νομίζω ότι έχει κάποιο νόημα αυτή η ερώτηση, μιας και αυτό το "μεγαλύτερες χαρές και λύπες", δεν είναι κοινός τόπος όλων εκείνων των αντρών και γυναικών που έχω γνωρίσει, απ'ότι τουλάχιστον λένε.
Που κολλάει τώρα σ'αυτήν την ημέρα η ιστορικός Μαρία Ευθυμίου, εκτός από το ότι είναι γυναίκα; Με αφορμή λοιπόν την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας η δημοσιογράφος Άννα Κερώση, αναζήτησε μία γυναίκα που χαίρει εκτίμησης και σεβασμού για το έργο της και κυρίως, γνωρίζει την ιστορία απ’ έξω κι ανακατωτά, ώστε να μας διαφωτίσει για το ποια προσωπικότητα ξεχωρίζει στο χρόνο για το μέλλον που άφησε πίσω της.
Η γυναίκα αυτή εείναι η κα Μαρία Ευθυμίου, Ομότιμη Καθηγήτρια Ιστορίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, έχει δίκιο. Δεν είναι μία. Δεν μπορεί να είναι μία. Είναι πολλές. Είναι εκατοντάδες χιλιάδες, δηλώνοντας:
Μαρία Ευθυμίου: «Οι γυναίκες στις οποίες θα ήθελα να αναφερθώ είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνίδες που -κυρίως από τη Βόρεια Ελλάδα τη σακατεμένη απ' τον πρόσφατο Εμφύλιο- έφυγαν μετανάστριες, στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, σε Γερμανία, Καναδά, ΗΠΑ, Αυστραλία, Σουηδία, Βέλγιο. Αυτές που, συχνά, άφησαν πίσω τα παιδιά τους -πολλές φορές, μωρά και νεογέννητα- στη μάνα ή στην πεθερά τους, προκειμένου να μπορούν να δουλεύουν στην ξενιτειά ώρες ατέλειωτες για να στέλνουν στην πατρίδα, στις εκεί οικογένειές τους, χρήματα για την επιβίωση και την προκοπή τους. Και το ίδιο, να αναφερθώ σε αυτές ακριβώς τις εκατοντάδες χιλιάδες μανάδες και πεθερές που, μόνες τους στην πατρίδα, παραμερίζοντας την προσωπική τους ζωή κι έχοντας τα παιδιά τους στην ξενιτειά, πάλεψαν αγόγγυστα, με αγάπη κι αφοσίωση, ν' αναστήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα τα απορφανισμένα εγγόνια τους. Για τη ρημαγμένη απ' τον πόλεμο και τον εμφύλιο σπαραγμό Ελλάδα που, χάρις σε γυναίκες σαν κι αυτές, μέσα απ' τη στέρηση τον πόνο και την εργατικότητά τους, ξαναέβρισκε τον βηματισμό και το μέλλον της. Ένα έπος νεοελληνικού πείσματος, αντοχής, αξιοπρέπειας. Γένους θηλυκού».
Προσπαθώντας να φορέσουμε τα παπούτσια της εποχής για να δούμε όσο καλύτερα γίνεται τις συνθήκες που επικρατούσαν, η κα Ευθυμίου δικαιώνεται. Σήμερα είναι μία ευκαιρία να θαυμάσουμε και να παραδειγματιστούμε από το σθένος, τη δύναμη και τη θέληση αυτών των εκατοντάδων χιλιάδων ανώνυμων γυναικών, που με τη δύναμη της διάθεσής τους κατάφεραν αυτό που σήμερα φαντάζει ακατόρθωτο.
Η «Επιχείρηση Χρυσού», η πείνα και η Αντίσταση
Σύμφωνα με τα όσα αποκαλύπτονται τα τελευταία χρόνια από έγγραφα της Κατοχής και ειδικότερα από τα μέτρα που έλαβε ο Hermann Neubacher, Ειδικός Πληρεξούσιος του Τρίτου Ράιχ και ιθύνων νους της οικονομικής πολιτικής στην Ελλάδα, η «Επιχείρηση Χρυσού», πήγε «θαυμάσια» στη χώρα μας. Τόσο θαυμάσια που σήμερα οι σελίδες της ιστορίας της ευρωπαϊκής οικονομίας μαρτυρούν πως η Ελλάδα, η Πολωνία, η Γαλλία, το Βέλγιο και η Ολλανδία γνώρισαν τις χειρότερες συνέπειες στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς η παραγωγή μειώθηκε δραματικά, το κεφάλαιο αποδεκατίστηκε, η εκμετάλλευση της εργασίας εντάθηκε και το βιοτικό επίπεδο έπεσε στο όριο της επιβίωσης. Ένα ελάχιστο δείγμα καταγράφεται ότι το 1941-1942 στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας και του Πειραιά η ποσότητα τροφής σε καθημερινή βάση κυμαίνονταν μεταξύ 600 και 800 θερμίδων.
Δίπλα σε αυτά τα γεγονότα, γυναίκες της Αντίστασης γράφουν τη δική τους ιστορία. Με θάρρος και περίσσια τόλμη αψηφούν το θάνατο. Λέλα Καραγιάννη. Μαρία Δημάδη. Η εθελόντρια νοσοκόμα που έσωσε τον Οδυσσέα Ελύτη από τα βομβαρδιστικά της Luftwaffe σέρνοντας τον από ένα πεζούλι του Αγρινίου ως το υπόγειο μιας καπναποθήκης. Εκατοντάδες γυναίκες της διπλανής πόρτας δίνουν τη μάχη για την ελευθερία.
Οι εκτοπισμένοι του Εμφυλίου, οι χήρες και τα ορφανά
Η Κατοχή φεύγει και ακολουθεί ο Εμφύλιος πόλεμος μέχρι το 1949. Η μαύρη σελίδα στην ιστορία του ελληνικού έθνους γράφει πως Έλληνας σκοτώνει Έλληνα. Τραγωδία. Σε κάθε πόλη, σε κάθε χωριό υπάρχουν ερείπια, ανήμπορες οικογένειες, χήρες και ορφανά, θλίψη και μόνο φτώχεια. Κι ύστερα ήρθε η ειρήνη. Και μαζί με την ειρήνη η ανάγκη να χτιστεί το μέλλον. Να ζήσουν καλύτερα τα παιδιά. Ακόμη κι αν δεν υπάρχει φαγητό και παπούτσια. Ακόμη κι αν τα καταλύματα των εκτοπισμένων του Εμφυλίου είναι γεμάτα.
Τα συσσωρευμένα προβλήματα λύνονται με αργούς ρυθμούς. Από το 1949 έως και το 1967 -μέσα σε 18 χρόνια- σχηματίστηκαν 30 Κυβερνήσεις. Ο ρυθμός της πολιτικής δείχνει ότι δεν μπορεί να συμβαδίσει με τις ανάγκες της πραγματικής ζωής. Οι άνθρωποι ψάχνουν εναγωνίως μία διέξοδο. Ένα δρόμο για τη βελτίωση της ζωής τους και ο δρόμος αυτός είναι της μετανάστευσης. Από το 1955 - 1977 μετανάστευσαν συνολικά 1.236.290 άτομα. Το 1955 το 66,4% διοχετεύτηκε προς τις υπερπόντιες χώρες (ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία κ.λ.π.), το 12,6% προς τις μεσογειακές χώρες και το 21% σε ευρωπαϊκές. Το 1960 αντίθετα, το 56,4% μεταναστεύει στη Δυτική Ευρώπη, το 37,2% σε υπερπόντιες χώρες και το 6% σε μεσογειακές. Σημειώνεται ιδιαίτερα ότι το 1955-1977 μετανάστευσαν από την Ελλάδα 638.000 στη Δυτική Γερμανία. Οι γυναίκες τώρα, αναζητούν τρόπους να στηρίξουν τον άντρα τους που γύρισε από τον πόλεμο, οι χήρες να ταΐσουν τα παιδιά τους και οι γιαγιάδες να φροντίσουν τα εγγόνια όπως και με ό,τι μπορούν…Πηγή: liberal.gr/politismos
Όσο για τον Διονύση Σαββόπουλο, έχουμε ακούσει κάποια εξαιρετικά τραγούδια του ως μία μεγάλη και ζεστή αγκαλιά στις γυναίκες εκείνες που για ποικίλους λόγους τον εκσφενδόνισαν στα μέσα και στα έξω του ουράνια. Ένα από αυτά τα τραγούδια του που μου αρέσει είναι και το "Ο άντρας και η γυναίκα δεν είναι ίσοι", από τον δίσκο Το κούρεμα (1989)