Μια φαινομενικά αθώα υπουργική απόφαση του Άδωνη Γεωργιάδη ήταν η άκρη του νήματος: Αναφερόταν σε μια σύμβαση του υπουργείου με δύο άγνωστες ιδιωτικές εταιρείες. Όταν η κρυφή Προγραμματική Σύμβαση προσγειώθηκε τελικά στα γραφεία μας, καταλάβαμε γιατί την περιέβαλλε τέτοιο σκοτάδι – και τη φέραμε στο φως:

Η κυβέρνηση έχει υπογράψει την εκχώρηση του προληπτικού νεογνικού ελέγχου σε δύο συγκεκριμένες ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες θα τον διεξάγουν με ριζική αλλαγή της ακολουθούμενης επιστημονικής μεθοδολογίας, υιοθετώντας τη γενετική προσέγγιση και αλληλουχίζοντας ολόκληρο το ανθρώπινο γονιδίωμα.

Με σαφή διάταξη στη σύμβαση, τα ερευνητικά αποτελέσματα θα αποτελούν ιδιοκτησία των εταιρειών, που μάλιστα συνδέονται οργανικά με ξένες χώρες. Τι σημαίνει αυτό; Ότι στα χέρια τους θα βρεθεί προοπτικά το γονιδίωμα ενός ολόκληρου λαού.

Πρόκειται για καταγραφή προφίλ μοναδικής πολυτιμότητας, που ενδιαφέρει ζωτικά κολοσσιαίες πολυεθνικές εταιρείες όπως οι φαρμακευτικές και οι ασφαλιστικές.

Μέχρι σήμερα, ο προληπτικός νεογνικός έλεγχος διεξάγεται βιοχημικά -και πολύ επιτυχημένα- για όλα τα νεογνά της Ελλάδας από το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού. Με αυτόν προλαμβάνεται για παράδειγμα η συνδεόμενη με συγκεκριμένο νόσημα ψυχοκινητική καθυστέρηση.
 

Το κυβερνητικό σχέδιο που αποκαλύπτουμε στερείται σαφών όρων και προϋποθέσεων ως προς την εφαρμογή του γενωμικού screening. Σύμφωνα με τις παραδοχές της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, η μεθοδολογία αυτή δεν είναι ακόμα ώριμη για μαζική χρήση, καθώς βρίσκεται στο στάδιο της αξιολόγησης, δηλαδή δεν πρόκειται για εγκεκριμένη μέθοδο προληπτικής ιατρικής. Γι’ αυτό και το Επιστημονικό Συμβούλιο του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού έλαβε ομόφωνη αρνητική απόφαση, αποδομώντας πλήρως το σχέδιο – απόφαση, την οποία επίσης δημοσιεύουμε.

Ο φόβος τα ερευνητικά αποτελέσματα να γίνουν αντικείμενο εμπορικής ή άλλης εκμετάλλευσης εντείνεται από το γεγονός ότι οι δύο αντισυμβαλλόμενες εταιρείες εμφανίζουν αρχικό κεφάλαιο μερικών χιλιάδων ευρώ, τη στιγμή που το κόστος του γενετικού ελέγχου που αναλαμβάνουν υπολογίζεται από τη σύμβαση σε δεκάδες εκατομμύρια.

Προφανές αντάλλαγμα γι’ αυτή τη «δωρεά», η «αποκλειστική ιδιοκτησία των ερευνητικών αποτελεσμάτων» και η ενδεχόμενη χρησιμοποίησή τους για εμπορικούς σκοπούς.

Κι ενώ ένα πέπλο σιωπής περιβάλλει εντός της χώρας αυτό το μεγάλο έργο, πέντε μήνες μετά την υπογραφή της σύμβασης ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης έσπευδε να του προσφέρει την πλήρη κάλυψή του μέσω χαιρετισμού που έστειλε βιντεοσκοπημένο σε διεθνές συνέδριο. Σε αυτόν, δήλωνε πως το «υπουργείο Υγείας έχει αναλάβει την πρωτοβουλία να ενσωματώσει το γενωμικό screening στο Εθνικό Σύστημα Υγείας» και τόνιζε ότι η «υπογραφή της σχετικής προγραμματικής συμφωνίας επιβεβαιώνει τη δέσμευση της Ελλάδας να υιοθετήσει αυτή την επαναστατική τεχνολογία για να προσφέρει εξατομικευμένη και έγκαιρη φροντίδα στα νεογέννητα».

Το ρεπορτάζ μας, το οποίο συνδημοσιεύσαμε με την Εφημερίδα των Συντακτών, προκάλεσε την αντίδραση του υπουργού Υγείας κ. Γεωργιάδη, ο οποίος αποπειράθηκε να απαντήσει με σχετική ανάρτηση στο Χ την Παρασκευή 11 Απριλίου. Ακολούθησε η απάντησή μας με την ΕφΣυν την επόμενη ημέρα και μια πιο αναλυτική, τη Δευτέρα 14 Απριλίου (εδώ και εδώ). Ο υπουργός απάντησε τελικά την ίδια Δευτέρα, με ανάρτησή του στο X, στα ερωτήματα που του είχαμε θέσει πριν δημοσιεύσουμε το ρεπορτάζ. Ακολούθησε νέα απάντησή μας την Τρίτη 15 Απριλίου (εδώ και, πιο αναλυτική, εδώ).

Σας ευχόμαστε καλό Πάσχα και θα τα ξαναπούμε σύντομα. 

Με εκτίμηση,

Χριστόφορος Κάσδαγλης

Δέσποινα Παπαγεωργίου