η απόσταση ασφαλείας που κρατούν από το πρακτικό σκέλος όσων σχολιάζουν, το πλεονέκτημα της ιδιότητας του πρώην (πρωθυπουργού, προέδρου, παραταξιακού πυλώνα), ο φαινομενικά μοναχικός δρόμος τους και η απροσδιόριστη ατζέντα δίνουν στο διάβημά τους τον χαρακτήρα μιας διαρκούς επιστροφής, η οποία ωστόσο αναβάλλεται επ’ αόριστον.

Θα φτιάξουν νέα κόμματα ή θα συνεχίσουν οι οιονεί αποσυνάγωγοι να καταγγέλλουν την κυβέρνηση Μητσοτάκη ως σοφοί και άμεμπτοι παρατηρητές; Προς το παρόν, οι δύο πρώην μοιάζουν να βολιδοσκοπούν: το επόμενο βήμα τους δεν θα εξαρτηθεί από προσωπικά κριτήρια, αλλά από την ένταση του προσδοκώμενου χειροκροτήματος.

Το rebranding που δεν ήταν

Σε ό,τι αφορά τον Αλέξη Τσίπρα, το χειροκρότημα αργεί και η φιλολογία περί του rebranding του αποδεικνύεται ολοένα και λιγότερο πειστική. Rebranding σημαίνει αλλαγή, αν όχι του ίδιου του προϊόντος, τουλάχιστον του τρόπου τοποθέτησής του στην αγορά. Oποιος άκουσε όμως την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στην τελευταία εκδήλωση του ινστιτούτου του, κατάλαβε ότι ουσιώδης αλλαγή, αλλαγή δηλαδή με την ικανότητα να επιφέρει ένα είδος μεταμόρφωσης στην επικοινωνία του πολιτικού με το εκλογικό σώμα, δεν υπάρχει. Πάλι για νεοφιλελευθερισμό μιλάει ο Τσίπρας· πάλι για ολιγαρχίες και κλεπτοκρατίες, πάλι για την «Ακροδεξιά» και τους συμμάχους της. Κάποιοι λένε ότι η επίκληση στον πατριωτισμό είναι το κρυφό όπλο του και η ειδοποιός διαφορά τού πριν από το μετά· ότι το rebranding είναι τελικά κεντρομόλο κι ότι ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρεί διακριτικά αλλά αποφασιστικά να αποβάλει τη ρετσινιά του δογματικού αριστερού. Ξεχνούν, βέβαια, ότι και πριν από δέκα χρόνια πάλι στον πατριωτισμό επένδυε ο Τσίπρας· στον εθνικολαϊκισμό που χώριζε τους πολίτες σε πατριώτες και προδότες, σε μαχητές του «Οχι» και προσκυνημένους του «Ναι».

Αναλλοίωτος

Στην περίπτωση του Αντώνη Σαμαρά, δεν επιχειρήθηκε αλλαγή φυσιογνωμίας. Ο πρώην πρωθυπουργός είναι αυτός που ήταν πάντα: ένας συντηρητικός πολιτικός πεπεισμένος για το ηθικό πλεονέκτημα του συντηρητισμού του και εχθρικός προς όποιον τολμήσει να το διαψεύσει. Οι «τουρκοφαγικές» εμμονές του, η (τόσο ανεπίκαιρη πια) αντι-woke κινδυνολογία και οι ρητορικές εξάρσεις που καταλήγουν μονίμως στο πόσο πολλά γνωρίζει ο ίδιος και πόσο άσχημα τα πηγαίνει (σε όλα!) ο Μητσοτάκης είναι μέρη ενός αναλλοίωτου χαρακτήρα, που δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα δημοφιλής. Οπως και ο Αλέξης Τσίπρας, πάντως, ο Αντώνης Σαμαράς δεν μας διαφωτίζει ως προς το γιατί δεν έκανε ο ίδιος όσα με ασίγαστο εκνευρισμό μάς πληροφορεί ότι αδυνατεί να κάνει ο Μητσοτάκης. Γιατί δεν προώθησε την εξωτερική μας πολιτική με τον τρόπο που φαντάζεται ότι πρέπει να την προωθήσει ο πρωθυπουργός; Γιατί δεν έστειλε στην τουρκική προκλητικότητα κάποιο ηχηρό μήνυμα που να το μνημονεύουμε σήμερα;

Κατόπιν εορτής

Το σχήμα του φωστήρα που αντιτίθεται στο κυρίαρχο αφήγημα (της κυβέρνησης, των media, του αόρατου αλλά παντοδύναμου «συστήματος» κ.ο.κ.), προσφέροντας εναλλακτικά εργαλεία ανάλυσης της πραγματικότητας, ίσως να έπειθε αν το επιστράτευαν άλλοι πολιτικοί, σε άλλη συγκυρία, με διαφορετικό τρόπο. Πώς θα μπορούσαν να ακουστούν τα πολιτικά μηνύματα Τσίπρα και Σαμαρά σαν οιωνοί ενός βελτιωμένου μέλλοντος; Και οι δύο πολιτικοί δοκιμάστηκαν και αποδοκιμάστηκαν· πήραν την εξουσία, έκαναν με αυτήν ό,τι μπορούσαν και απήλθαν. Ως πρωταγωνιστές μιας δεκαετίας κρίσεων, δεν πολιτεύονται σήμερα μόνο με το ιστορικό τους παράδειγμα, αλλά και με το συμβολικό τους βάρος: ποιος θέλει να δεχτεί υποδείξεις από τους εκπροσώπους του μνημονιακού και αντιμνημονιακού διπολισμού; Πόσο πιθανό είναι να έχουν καλές ιδέες κατόπιν εορτής εκείνοι που, όταν είχε σημασία η γνώμη τους, έσφαλαν περισσότερο από τον πρωθυπουργό εναντίον του οποίου καταφέρονται σήμερα;

Κυβερνησιμότητα

Αν ο Αλέξης Τσίπρας και ο Αντώνης Σαμαράς δυσκολεύονται να δημιουργήσουν σήμερα το αντιπολιτευτικό ρεύμα που επιθυμούν, δεν φταίνε μόνο οι ίδιοι, αλλά και οι πολιτικοί χώροι που εκπροσωπούν· το κοινό στο οποίο απευθύνονται: ο κατακερματισμός των πολιτικών ζωνών δεξιά της Ν.Δ. και αριστερά του ΠΑΣΟΚ είναι ενδεικτικός της ιδεολογικής σύγχυσης και της αμηχανίας που χαρακτηρίζουν όσους εντάσσουν τον εαυτό τους σε αυτές. Δεν είναι ότι το παραμύθι της πατριωτικής Δεξιάς ή της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς δεν βρίσκει αποδέκτες θεωρητικά· είναι ότι, πρακτικά, υπάρχει απόσταση ανάμεσα στο παραμύθι και στην πολιτική του θεμελίωση. Οι φανατικοί κάθε πλευράς διατηρούν τις απόψεις τους, αλλά γνωρίζουν πια ότι η άποψη από μόνη της δεν λέει πολλά. Η εμπειρία της πολιτικής αστάθειας και του ένδοξου αγώνα που γίνεται πικρή συνθηκολόγηση, αποδεικνύει καλύτερα από οτιδήποτε την αξία της περίφημης «κυβερνησιμότητας». Μες στη μέρα πολλά λέγονται· στο τέλος της μέρας, όμως, οι περισσότεροι θέλουν να κοιμούνται χωρίς άγχος για το τι θα τους ξημερώσει.

Πηγή: kathimerini.gr/opinion